Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı / Architectural Design Master's Degree Program

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11413/4944

Browse

Now showing 1 - 20 of 38

Open Access
1945-2020 yılları arasında mimar-kimlik ilişkisinin sorgulanması
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2021) Öz, Çağla; Yazıcı, Yasemin Erkan
1945 yılı itibariyle mimari akımlara eklenen modernizm ve 2020 yılında kendini gösteren yeni yönelimler arasındaki dönemde; teknolojik gelişmelerin yansıması, disiplinler arası etkileşimler, küresel dünyanın değişen değerleri ve ortaya çıkan akımların sınırlarının belirsizleşmesi tasarımların çeşitlilik kazanmasına yol açmıştır. Hızla gelişen dünya içerisinde tasarlama yeteneğinin boyut kazanmasına ve rasyonel biçimde kullanılmasına aracılık edecek materyal ile tekniklerin gelişme göstermesi mimarlık disiplini içerisinde yer alan kişilerin de özgünlük elde etmesine sebebiyet vermiştir. Bir yapının yalnızca bir yapı olduğunu ya da sanat olduğunu anlamlandırabilmek, gözlemlenen yapının içerisinde bulunan birikim ve estetiğe dayanmaktadır. Bu doğrultuda yapıya sanatsallık kazandırma görevini üstlenen mimar; sorumluluğunu süreç içerisinde ilerleme kaydetmesine bağlı olarak, rasyonel sınırlar çerçevesinde ustalıkla özgürleşmesiyle meydana getirdiği kimliği üzerinden somutlaştırmaktadır. 1945 – 2020 yıllarında meslek hayatını aktif bir şekilde sürdüren mimarlar da belli bir kimlik kazanımı için çeşitli süreçlerden geçmiş olup, bu süreçler neticesinde az sayıda mimarın herkesçe kabul gören kimliği oluşmuştur. Genel kabule somutluk kazandırmak amacıyla bu çalışmada mimarlık ödülleri kilit nokta özelliği taşımaktadır. Başlıca amacı yapılan çalışmaları yetenek, vizyon ve bağlılığın birleşimi açısından değerlendirip, yaşayan mimarları onurlandırmak, mimarlık sanatıyla insanlığa ve yapılı çevreye tutarlı, önemli katkılar sağlamak olan ödüller, çakışma yöntemi ile tez çalışmasında incelenecek isimlerin belirlenmesine aracılık etmektedir. Bu çalışmanın genel çerçevede amacı; belirlenen isimler doğrultusunda mimarların kimlik kazanım süreçlerini ortaya çıkarmak, mimari kimliği tanımlayan kodları - kavramları somutlaştırmaktır. İncelenen isimler üzerinden yapılan literatür araştırması başlığı altında; eskiz taraması, yaşam kesitleri, kaleme aldıkları ve adlarına yazılan kitaplar/makaleler, söylenen sözler - tanımlanış biçimleri ve şirketlerine ait web siteleri ile mimar kimlik ilişkisi sorgulanıp, bilinirlik kazanmış mimarın tanımı yapılmaya çalışılmaktadır.
Open Access
20. Yüzyıl Mimarlık Ortamında İç-Dış İlişkisi Kavramının Dönüşümü
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) KARAARSLAN, SETENAY; Yasemin Erkan Yazıcı
Mimarinin hikâyesi iç ve dış mekânı ayıran bir sınır yaratılması ile başlar. Mimaride iç ve dış diyalektiği ise yaşam alanlarının tanımlanması ve sınırlandırılması için gereklilik olmuştur. 20. yüzyıl mimarlık ortamında iç-dış ilişkisi üzerine farklı düşünceler ortaya konmuş ve mimarlar bu ikili ilişkiyi, insanın talebine uygun bir şekilde yanıt vermek amacıyla birçok yöntem ve formla ifade etmişlerdir. Bu nedenle, bu diyalektik arasındaki bağlantıyı kavramak, mimarların doğru bir iç-dış mekân ilişkisi kurmasını desteklemektedir. Konutlar ise insan yaşamıyla doğrudan ilgilidir; büyük ve korumasız dış dünyadan ayrılan güvenli bir iç mekân yaratma görevini üstlenirler. Dolayısıyla bu tez, iç-dış ilişkisinin en belirgin görüldüğü yapılar olan konutlara odaklanmıştır. Aynı zamanda, çeşitli tasarım yaklaşımlarıyla kurulan iç-dış mekân ilişkisi, eleştirel bir yaklaşımla ele alınmıştır ve 20. yüzyılın iç-dış bütünlüğü, kopması, karmaşıklığı gibi kavramları yeniden değerlendirilmiştir. Bu ifadelere ek olarak, bu tez iç ve dış mekânı iki karşıt olarak konumlandırmaktan ziyade birbirleriyle çeşitli yollarla kurdukları ilişkilerin önemini vurgulayan yeni bir yorum getirmeye çalışmıştır. Çalışmanın tarihsel ve teorik arka planı, yalnızca kırılma noktalarını ifade etmekle kalmaz, çalışmanın ortaya koyduğu sorunsalları da aydınlatmayı amaçlar. Tez 20. yüzyıl mimarlığını üç çerçevede ele almıştır. Bunlar: 1900-1944 yılları arası erken 20. yüzyıl mimarlığı, 1945-1969 yılları arası İkinci Dünya Savaşı sonrası mimarlık yaklaşımları ve 1970-2000 yılları arası yeni mimarlık arayışlarıdır. 1945-1969 dönemi, modern dönemden postmodern döneme bir geçişi simgelediği gibi iç ve dış mekân ilişkilerinde de dönüşümün başladığı dönem niteliğini taşır. Bununla beraber, 20. yüzyıl genelinde, iç-dış bütünlüğü ve iç-dış kopması/karmaşası gibi genelleşen sınıflandırmaların altında çeşitli alt yaklaşımlarının olduğu tezin ana tartışma konularından biri olmuştur. Dönemler arasında değişen iç-dış diyalektiğinin sebeplerini araştırmak; iç-dış ilişkisini oluşturan kompozisyon ilkelerini detaylandırmak; geçiş mekânları, sınır, iç-dış bağlantılarına odaklanmak ve iç-dış ilişkisine yönelik biçimsel ve kavramsal fikirleri tartışmak çalışmanın genel amacını oluşturmuştur. Çalışmanın yöntem bölümü, bu konuları yapılandırmak ve konutlarda iç-dış mekân ilişkilerinin nasıl oluştuğunu daha yakından incelemek için vaka çalışmalarını kullanmıştır. Seçilen örnekler, döneminin özelliklerini daha açık bir şekilde ortaya koyduğu için ikonik konutlar içinden belirlenmiştir. Bu örnekler, iç-dış ilişkisine vurgularının olması dikkate alınarak sınırlandırılmıştır. Tez, iç-dış ilişkisini mekânsal, bilişsel ve bağlamsal olmak üzere birbiriyle bağlantılı üç yaklaşım üzerinden okur. Burada önerilen, iç-dış ilişkisini tanımlayan üç bakış açısı sağlamaktır. Bir dizi ilişkisel diyagramla temsil edilerek toplanan veriler, konutların iç-dış ilişkisi ile ilgili verdikleri ana kararlarının girdi kaynağını oluşturmuştur. Elde edilen bulgular, hipotez ve teorik/tarihsel arka plan bağlamında tartışılmıştır. Bununla birlikte, geçmiş tasarım yaklaşımlarının incelenmesiyle, tezin hem pratik hem de teorik olarak günümüze referans olması amaçlanmıştır.
Open Access
2000'li Yıllarda Üst Gelir Grubu Konutlarında Kullanıcı Memnuniyeti: Ataköy Örneği
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2018) Barutçular, Tülin; DOSTOĞLU, NESLİHAN; 110251
Konut kullanıcıları için konut seçimi ve memnuniyeti en önemli yaşamsal faktörlerden biridir. İstanbul Ataköy yerleşimi birçok bakımdan konut memnuniyetinin üst düzeyde olduğu semtlerden biridir. Alanda önceki yıllarda memnuniyet üzerine çeşitli çalışmalar yapılmış olmakla birlikte zaman içinde yeni binalarla genişleyen bu alan hala araştırmacılar için öğretici önemdedir. Araştırmada, Ataköy'de 2006 yılında teslim edilen ve on iki yıldır kullanılan "Ataköy Konakları" ile 2016'da teslim edilen ve iki yıldır kullanılan "Yalı Ataköy" siteleri üzerinden, yeni veriler elde edilmesi hedeflenmiştir. Ataköy'de memnuniyet ve yere aidiyet birbiri içine geçmiş kavramlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Komşuluk önem verilen bir değer olarak ortaya çıkarken, yerleşim kararlarını da etkilemektedir. Bu açıdan Ataköy özellikli bir bölgedir. Araştırmada fenomenolojik bir yaklaşım benimsenmiş; derinlemesine görüşmelerle kullanıcıların yanıtları doğrudan alınarak mahalle, komşuluk, memnuniyet ve aidiyet kavramları yorumlanmıştır.
Open Access
Afet Sonrası Geçici Barınma Mekanlarını Oluşturan Tasarım Parametrelerinin Belirlenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2023) EFE, BURCU; Neslihan Dostoğlu
Barınma, canlılar için en temel ihtiyaçlardan biridir. İnsanlık tarihi boyunca, barınma ihtiyacını karşılamaya yönelik farklı alternatifler üretilmiştir. İlk insanlar, mağaraları ve doğal barınakları kullanarak kendilerini koruma altına almışlardır. Daha sonra, insanlar, çadırlar, kulübeler, evler ve apartmanlar gibi yapılar inşa etmişlerdir. Bugün, dünyanın her yerinde, insanlar barınma ihtiyacını karşılamak için farklı yapılar kullanmaktadır. Ancak, barınma ihtiyacı sadece konut ihtiyacıyla sınırlı değildir. Özellikle deprem, sel, yangın, savaşlar, göçler ya da diğer kriz durumları gibi afetler sonucunda insanlar evlerinden ani bir şekilde ayrılmak zorunda kalmakta ve güvenli bir yerde barınma ihtiyacı duymaktadır. Afetzedelerin tahribatının minimum düzeye indirilebilmesi ve insanların yaşamlarını normale döndürmelerine yardımcı olmak için hızlı bir şekilde inşa edilebilecek geçici barınma mekanları, acil barınma ihtiyaçlarını karşılanması için önemli bir rol oynamaktadır. Afet sonrası geçici mimari çözümlerin geliştirilmesi sürecinde, afetzedelere yalnızca bir çatı sağlamaktan öte onların yaşam kalitesini artıracak ve günlük yaşamsal faaliyetlerini güven ve huzur içinde devam ettirmelerine destek olacak sağlıklı fiziksel çevreler çevrelerin tasarımına odaklanılması gerekmektedir. Bu çözümler gelecekteki potansiyel afetlere karşı hazırlık süreçlerinde de önemli bir rol oynamaktadır Bu araştırma kapsamında, öncelikle geçici barınma mekanları tasarım sürecine odaklanılarak geçici barınma mekanlarının tasarım ihtiyaçlarının belirlenmesi ve bu ihtiyaçların nasıl karşılanması gerektiğine ilişkin teorik bilgilere ulaşılmıştır. Geçici barınma mekanlarının tasarımı için girdi oluşturacak tasarım parametrelerinin belirlenmesi aşamasında, daha önce yapılmış çalışmaların literatür araştırması yoluyla detaylı bir şekilde incelenmesi gerekmektedir. Bu literatür araştırmasının araştırma seçimindeki öznel faktörlerin minimize edilmesi için belirli bir sistem ya da yöntem kullanılarak gerçekleştirilmesi, çalışmanın daha güvenilir sonuçlar elde edilmesine katkıda bulunacaktır. Bu bağlamda, tez çalışmasında birden fazla araştırmanın sonuçlarını nicel olarak birleştirerek analiz etme olanağı sunan meta-analiz yönteminin kullanılması planlanmıştır. Bu yöntem sayesinde, geçici barınma mekanlarının tasarımı konusunda elde edilen veriler daha detaylı ve kapsamlı bir perspektiften analiz edilip geçici barınma mekanlarının tasarımlarına ilişkin parametreler belirlenerek konu ile ilgili gelecekte yapılacak olan araştırmalara ve uygulamalara ışık tutulması hedeflenmiştir Sonraki aşamada meta-analiz kapsamında değerlendirilen çalışmalarda ele alınan dünyada ve Türkiye'de üretilen seçilmiş geçici barınma mekanı örnekleri, mimari tasarım özellikleri ile belirlenen tasarım parametreleri çerçevesinde bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Mevcut örnekler, hazırlanan değerlendirme tabloları üzerinden incelenerek sistematik bir analiz yöntemiyle elde edilen veriler ile belirlenen tasarım parametreleri ile uyumluluğu değerlendirilmiştir. Bu aşama mevcut tasarımların, belirlenen parametreleri ne ölçüde içerdiğini ve bu parametrelerin ne derece uygulanabilir olduğunu objektif bir bakış açısıyla değerlendirme amacını taşımaktadır.
Open Access
Bir Bakış Mekanı Olarak Pencere: Edward Hopper'ın Resimlerinde Mekan Temsilleri
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) KARATAY, HAZAL ŞİMAL; İlke Tekin
Yirminci yüzyılın ilk yarısından itibaren modern mimarlığın odak konularından olan saydamlaşma, mekansal bir öğe olan pencere ile doğrudan ilişkilidir. İzleyicinin bakışına yön veren, temelde görme modeline dayanan bakış mekanı pencere, sahip olduğu fiziksel niteliklerinden dolayı diğer mimari öğelerden ayrışır. Pencerenin sahip olduğu saydamlık aracılığıyla göz, mahremiyet alanına girer. Yirminci yüzyılın ilk yarısında pencerenin neredeyse yapının kabuğunu kaplayacak kadar genişlemesi ve camın bir yapı 'duvarı'na dönüşmesi şeffaflaşma söylemleri çerçevesinde gelişir. Bu söylemler bugünün mimarlık dünyasını şekillendirmeye devam eder. Mimari alandaki şeffaflaşma, iç-dış arasındaki sınırın bulanıklaştığı, konutta mahremiyet olgusunun büyük ölçüde ortadan kalktığı, mekanın sahip olduğu gizemli, karanlık ve tekinsiz özelliklerin kaybolduğu, ışığın ve gölgenin ve, onların hacimsel etkilerinin yitime uğradığı mekansal üretimleri beraberinde getirmiştir. Walter Benjamin'in deyimiyle, camın pürüzsüz yüzeyinde mekanın aurası kaybolmuştur. Bu araştırma, şeffaflaşma söylemlerinin ortaya çıktığı yirminci yüzyılın ilk yarısındaki temsil alanına odaklanır ve ürettiği mekan temsilleriyle modernite eleştirisi sunan Edward Hopper'ın resimlerinin bir değerlendirmesini sunar. Tezde Edward Hopper'ın mekan temsilleri ile modern mimari yaklaşımlar arasında dönemsel ilişkiler kurularak bir karşılaştırma sunulur. Bu çalışma, Hopper'ın pencerelerinin betimsel analizi yoluyla, mekansal oluşumlarda modern gözün varlığını incelemeyi, modern mimarlığın göz-merkezci anlayışını değerlendirmeyi ve, saydamlık ve mahremiyet konularını tartışmayı amaçlamaktadır. Hopper'ın 'pencereleri' sahip olduğu çok katmanlı okumalarla moderniteye ve beraberinde getirdiği sosyo-mekansal dönüşümlere eleştirel bir bakış sunar. Bu bağlamda bu araştırmanın, modern göz ve Hopper'ın 'pencereleri' üzerine sunduğu tartışmayla, mimari temsillere ilişkin geniş literatüre ve görsel kültür alanındaki eleştirel okumalara bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Open Access
Bakü' deki çok katlı konut yapılarında mekansal değişim süreci
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2016-11) Sadıglı, Tural; Erkan Yazıcı, Yasemin
Azerbaycan'da konut üretim süreçlerinde, özellikle 20. yüzyılda önemli değişiklikler yaşanmıştır. Çok katlı konutlara geçiş, hızlı yapım süreci ve beraberinde getirdiği birbirine benzer projeler, inşaat kalitesindeki düşüş gibi yaşanan değişiklikler Azerbaycan'da en çok Bakü'de kendini göstermiştir. Nüfus yoğunluğunun artışı, teknolojideki yenilikler,ekonomik faktörler, sosyal ve siyasi etkenler gibi nedenler bu duruma neden olmuştur. Tez çalışmasında, 20. yüzyılın başından günümüze kadar uzanan bir asırlık zaman diliminde, Bakü'deki çok katlı konut yapılarında gerçekleşen mekansal değişim süreci, ekonomik, sosyal ve siyasi etkenler bağlamında incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda, bu etkenlerin üç farklı zamanda diliminde değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Bu zaman dilimleri tez kapsamında, 1920–1950 yılları arası, 1950–1990 yılları arası ve 1990'dan günümüze olmak üzere üç dönem olarak ele alınmıştır. Dönemlerin karakteristik özelliklerini en iyi yansıttığı düşünülen, ilk iki dönemde beşer, son dönemde ise üç olmak üzere toplam onüç çok katlı konut seçilmiştir. Her konut yapılan plan çizimleri, şematik anlatımlar, grafikler ve tablolar yardımı ile mekansal ilişkiler bağlamında yorumlanmıştır. Her bir mekanın, farklı konutta ve farklı dönemde olması durumunda geçirdiği değişimler karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Sonuçta ise, seçilen örnekler üzerinden yapılan alan çalışmasından elde edilen veriler ışığında, Bakü'deki çok katlı konutların, belirlenen dönemlerdeki mekansal değişim süreci, etkili olduğu düşünülen, ekonomik, sosyal ve siyasi faktörler ile birlikte değerlendirilmiştir.
Open Access
Bir kamusal alan olan afet parklarının tasarım kriterlerinin incelenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2021) Marangoz, Ayşenur; Enginöz, Evren Burak
Afet kavramının tüm dünyada gündemin üst sıralarında olmasının temel sebebi, insan yaşamını ve yerleşim alanlarını her geçen gün artan bir oranda tehdit etmesidir. Doğal afetlerin çeşitli türleri, dünyanın farklı coğrafyalarında farklı etkinlikte görülmektedir. Önüne geçemediğimiz bu doğal afetlerin meydana geldikten sonra zararlarını en aza indirebilmek, afet sonrası kent yaşamının devamlılığını sağlayabilmek ve afetzedelerin barınma gereksinimlerini daha hızlı karşılayabilmek için mevcut kent parklarının afet parkı olacak şekilde yeniden planlanması gerekmektedir. Yaşanılan coğrafyanın sahip olduğu potansiyel afet riskleri ve bölgenin şartları göz önüne alınarak yapılan planlama çalışmaları ile daha yaşanılabilir kentler oluşturmak, kent planlamanın önemli kriterlerindendir. Bu bağlamda kente ve kentliye ekolojik, ekonomik ve sosyal faydalar sağlayan, çeşitlilik ve imaj gibi birçok kavramı içinde barındıran kamusal alanların günlük yaşamda mekan kalitesinin sağlanması gerektiği gibi afet sonrasında toplanma, barınma, tahliye ve sağlık hizmetlerinin sağlanabileceği, afetzedelere fiziksel ve psikolojik anlamda destek olacak alanlara dönüşmesi oldukça önemlidir. Bu aşamada kentlere ait kamusal alan olarak park amaçlı kullanımına devam edilmesi düşünülerek afet parklarının planlanması gerekmektedir. İki farklı gereksinimi de içinde barındırması gereken afet parklarının bu nedenle tasarımında nasıl bir yol izlememiz gerektiği ve dikkat edilmesi gereken tasarım kriterlerinin neler olacağı önemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumdaki her türlü değişimden nasibini alan, bulunduğu bölge için kentsel kimlik görevi üstlenen afet parklarının afet öncesi, sonrası, günümüzde ve gelecekteki rollerinin iyi belirlenmesi gerekmektedir. Bu nedenle afet parklarının gereksinimlere uygun bir planlamaya sahip olabilmesi için bize yol gösterecek bir tasarım rehberinin oluşturulmasının önemi ortaya konmuştur. Tez kapsamında afet parkı tasarım rehberinin hazırlanmasında katkı sağlayabilecek öncül verilerin tespit edilmesi, karşılaştırılması ve değerlendirilmesi bu tezin amacını oluşturmaktadır. Bu düşünceden yola çıkarak, dünyada farklı afetlerle karşı karşıya olan ülkelere ait afet parklarının tasarımsal özelikleri incelenerek önemli bazı kriterler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda deprem riskiyle her dönem karşı karşıya olan İstanbul kentine ait mevcut bazı afet parklarının durumu da incelenmiş, görülen eksikler nedeniyle bu eksiklerin doğru tespiti, literatür taramasından elde edilen kriterlerin işlerliğinin kontrolü ve tasarım rehberi için gerekli verilerin sağlanabilmesi için bir alan çalışması yapılması planlanmıştır. Alan çalışması kapsamında, Dünyadaki örneklerini incelediğimiz afet parklarının tasarım kararları ve mekânsal kullanımlarıyla ilgili ana tasarım kriterleri üzerinden İstanbul kentine ait seçilen mevcut beş deprem parkı karşılaştırmalı bir tablo oluşturularak değerlendirilmiştir. Değerlendirmeler sonucunda elde edilen verilerin ileride ülkemizde afet parklarının planlanmasında yol gösterebilecek bir tasarım rehberinin hazırlanması için öncül bir veri çalışması olması amaçlanmaktadır. Sonuç olarak bizim gibi afetlerle karşı karşıya olan, afetlerin toplumları ve yerleşim alanları için olumsuz etkilerini en aza indirebilme mücadelesi veren ve bu yolda başarılı uygulamalar yapan ülkelerin afet yönetim modellerinin önemli bir parçasını oluşturan afet parklarının tasarımıyla ilgili merkezi ve yerel yönetimlere yol gösterecek bir tasarım rehberinin acilen hazırlanmasına gereksinim bulunmaktadır.
Open Access
Bir yapının standartlara uygunluğunun express dili ile analizi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2020) Bayer, Semih; Türkyılmaz, Emrah
Kişisel bilgisayarların yaygınlaşması ve mimari ofislerin Bilgisayar Destekli Tasarım (BDT) sistemlerini kullanmasıyla ekip üyeleri arasındaki iletişim ve paylaşımlar gelişmiştir. Mimari çizimlerin üretiminin gelişmesine destek veren BDT sistemleri tasarım dokümantasyonunu ileri noktalara taşımıştır. Günümüzde Yapı Bilgi Modelleme (YBM) teknolojisinin önemi gitgide artmış ve bilgisayar destekli tasarım uygulama sağlayıcıları tarafından çeşitli YBM yazılımları geliştirilmeye başlanmıştır. YBM, disiplinler arası iletişimin kalitesini, hızını arttırmak ve son kullanıcı için en uygun ürünü sunmak amacıyla projelerin tüm süreçlerinde etkin bir şekilde kullanılan bir sistemdir. YBM, yapıyı oluşturan elemanları temel alarak elemanların birbirleriyle olan ilişkilerini modellemektedir. Bir YBM modelinde yapı elemanlarına ait nesneler bir araya getirilerek binanın sanal bir modeli oluşturulmaktadır. Sanal model, tüm yapı elemanlarını ve onların farklı niteliklerini içerdiği için model, enerji, aydınlatma vb. fiziksel ve yapısal analizlerde, yapım sürecinde oluşacak çakışmaların tespitinde, çok boyutlu simülasyonlarda kullanılabilmektedir. Söz konusu kullanım amaçlarına ulaşılabilmesi için gerekli veri türleri, özellikleri ve isimlerinin doğru olarak temsil edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde doğrulanmış bina modelleri, yönetmelik uygunluk kontrolü gibi birçok otomatik görevin yürütülmesinde önemli rol oynamaktadır. EXPRESS Dili standart veri modelleme dili olarak gösterilmektedir. EXPRESS modelleri bilgisayarla işlenebilmektedir. Mimari projelerin konfor koşullarının sağlanabilmesi için geliştirilmiş yönetmelikler bulunmaktadır. Bu yönetmelik maddeleri geleneksel yöntemlerle incelenirken zaman, maliyet ve kalite açısından kayıplar yaşamaktadır. Bu çalışma, mimari bir ürünün yönetmeliğe uygunluk kontrolü için EXPRESS Dili'nin nasıl kullanılacağını göstermektedir. Bu anlamda EXPRESS Dili, YBM, İlkokul Yönetmeliği, YBM Sınıflandırma Sistemleri ve ISO 10303 standartları incelenmiştir. İlkokullar için yönetmelik maddeleri EXPRESS Dili ile tanımlanmıştır. YBM ortamında oluşturulan üç ilkokul projesi örnek olarak alınıp bilgisayar ortamında JSDAI yazılımı ile test edilmiştir.
Open Access
Deprem sonrası toplanma alanlarının İstanbul örneğinde incelenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2021) Uyar, Hazal Ekin; Töre, Evrim
Dünya üzerinde birçok yerde depremler ve çeşitli afetler yaşanmaktadır. Türkiye de Dünya'daki aktif deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya Deprem Kuşağı üzerinde yer alması nedeniyle çok sayıda deprem yaşamış bir ülkedir. Ülke nüfusunun ve topraklarının önemli bir kısmı deprem riski altındaki bölgelerde yaşamaktadır. Bu nedenle deprem meselesi ülke için göz ardı edilemeyecek bir konudur. Bu çalışmanın yazıldığı süreçte gerçekleşen 24 Ocak 2020 tarihindeki Elazığ Depremi ve 30 Ekim 2020 tarihindeki İzmir Depremi de deprem meselesinin ve bu çalışmanın önemini açıkça göstermektedir. Türkiye'de 1999 yılında yaşanan Kocaeli ve Düzce merkezli depremler çok büyük hasar ve can kaybına neden olmuştur ve bu tarihten sonra ülke genelinde deprem çalışmaları hız kazanmış, daha nitelikli hale gelmiştir. 1999 yılındaki depremler birçok bölgede olduğu gibi İstanbul'da da etkili olmuştur. Bugün ülkenin en kalabalık ve yoğun şehri olan İstanbul için 1999 yılından beri büyük bir deprem uyarısı yapılmaktadır. İstanbul'da yaşanacak olası depremin yaratacağı hasarın da oldukça büyük olması beklenmektedir. Bu doğrultuda İstanbul'daki yoğun yapı dokusunun içerisinde açık-yeşil alanların zamanla azalması deprem sonrasında oluşacak toplanma ihtiyacı için de risk oluşturmaktadır. İstanbul'da toplanma alanlarıyla ilgili güncel veriler incelendiğinde İBB'nin belirlediği alanlara göre kişi başı 2,23 m² toplanma alanı düştüğü görülmektedir. Bu durum toplanma alanları için önerilen kişi başı minimum 1,5 m² büyüklük standardının il genelinde sağlandığını gösterse de ilçe bazında inceleme yapıldığında durum değişmektedir ve her ilçe için minimum büyüklük standardının sağlanamamadığı ortaya çıkmaktadır. AFAD verilerine göre ise İstanbul'da 3021 adet toplanma alanı vardır ve il genelinde kişi başına 1,29 m² toplanma alanı düşmektedir. İstanbul gibi kalabalık ve yoğun bir şehir için toplam nüfusa yetecek maksimum toplanma alanına ulaşmak oldukça önemlidir. Depremden hemen sonra depremzedeler öncelikli olarak, yaşanan korku ve panikle birlikte toplanma alanlarına ihtiyaç duyacak ve bu alanlara ulaşmaya çalışacaklardır. İstanbul için beklenen depreme karşı kenti ve kentliyi hazırlıklı hale getirmek ve deprem sonrası süreçte oluşacak kayıpları azaltmak, süreci doğru şekilde yönetebilmek için toplanma alanlarının varlığı oldukça önemlidir. Toplanma alanlarının kentteki nüfusun tamamına yetecek büyüklük ve sayıda olması, uluslararası standartlara uygun olması gerekmektedir. Toplanma alanlarıyla ilgili mevcut durum ve verilerin araştırılması, bu konudaki problemlerin tespiti ve problemlere yönelik öneriler oluşturulabilmesi açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: İstanbul, Deprem, Afet Toplanma Yeri, Toplanma Alanı
Open Access
Gayrimenkul sektöründe markalaşmanın tüketici temelli marka değeri modeli ile nef yapı üzerinden incelenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2021) Karabağ, Çiğdem; Alptekin, Gamze
Günümüzde yapı sektöründen, fiziksel ve fonksiyonel beklentilerin karşılandığı binalar inşa etmenin ötesinde, proje paydaşlarından topluma, sosyal yaşama katkılar sağlayan, sosyal sorumluluk taşıyan, saydam, sürdürülebilir, toplumsal misyon üstlenen etkileşimler ve tüketici yaklaşımlı faaliyetler beklenmektedir. Bu faaliyetler; fiziksel, ekonomik ve sosyal çevre üzerinde itici ve belirleyici güçler yaratmaktadır. Bu noktada rekabete dayalı piyasa şartlarında pazarlama anlayışı ve tüketici talepleri doğrultusunda üretim yapan firmalar farklılıklarını, kimlik ve marka hikayeleri ile ortaya koyabilmeleri kısmında, markalaşma ve marka değeri kavramları ile karşılaşırlar. Bu kavramlar, markalaşma ve bileşenleri çatısı altında toplanan ve marka değeri ile adlandırılan faaliyetler bütünü olarak değerlendirilmektedir. Çalışmada, faaliyetler bütünü olarak değerlendirilen marka değeri gayrimenkul sektörü özelinde ele alınarak, kurumsal ve proje düzeyinde markalaşma ve marka değerini ortaya koyan bileşenlerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak, literatürde markalaşma ve marka değeri ile ilgili mevcut modeller incelenmiştir. Bu modeller arasından, gayrimenkul sektörüne uyarlanabileceklerden biri seçilerek, sektörde faaliyet gösteren bir firmanın modele göre analiz edilmesi hedeflenmiştir. Gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren firmalar arasında bir takım kriterler esas alınarak Nef'in, David A. Aaker'ın tüketici (davranış) temelli marka denklik modeline göre incelenmesine karar verilmiştir. Modelin firmaya uyarlanması ve analizler için dört aşamalı çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada, medyadan erişilen veriler marka denklik modeli bileşenlerine bağlı olarak içerik açısından analiz edilmiştir. Sonrasında, Nef firma yetkilisi ile modelin bileşenlerine bağlı olarak derin görüşme gerçekleştirilmiştir. Son aşama olarak, Nef kullanıcısı olan ve Nef kullanıcısı olmayan tüketicilere/kullanıcılara anket çalışması uygulanmıştır. Elde edilen analizler neticesinde, Nef kullanıcı ve kullanıcı olmayanlar tarafından, Aaker'ın T.T.M.D. (Tüketici Temelli Marka Denklik) modelinin temel dört bileşeninden, marka farkındalığı/bilinirliğinin daha başarılı algılandığı, marka sadakati/bağlılığının ise daha düşük oranlarda başarılı algılandığı görülmüştür. Anahtar kelimeler: Gayrimenkul sektörü, Markalaşma, Marka Değeri, Nef, Tüketici Temelli Marka Değeri, David A. Aaker.
Open Access
Göç ve mekân etkileşimi: İstanbul'da Suriyeli göçmenlerin konut alanları üzerine bir inceleme
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2019) Chagel, Meha; Gültekin, Asiye Akgün
Göç, toplumların hayatını her dönemde etkilemiştir ve etkisini sürdürmeye de devam etmektedir. Bu çalışmada günümüzde İstanbul'da bulunan Suriyeli göçmenlerin mekân ve komşuluk ilişkileri üzerinden, aidiyet oluşumları ve kimlik değişimleri analiz edilerek irdelenmektedir. Göçmenlerin taşıdıkları kültürel kodları ortaya çıkarabilmek için ilişkili görülen kavramlar irdelenmiş, Suriye'deki yaşam alanları, alışkanlıkları ve sosyal yaşantılarına ilişkin bilgiler toplanmıştır. Belirli bir habitusa sahip göçmenlerin yeni toplumda içselleştirdikleri özelliklerin mekânsal karşılığı araştırılmıştır. Bunu anlayabilmek için araştırmada, İstanbul'un sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi farklı dört mahallesinde yaşayan Suriyeli göçmen aileleri ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Göçmenlerin, yeni yaşam alanları (konut, komşuluk ve kent merkezi) ile önceki yaşam alanları arasındaki farklılıklar karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur. Çalışmanın bulgularına göre; göç sürecinde göçmenlerin mekânsal aidiyet duygularının gelişmesinde en önemli faktörün sosyal sermayeye dayalı olduğu anlaşılmıştır. Bu sosyal sermayenin devam ettirilmesinde ve geliştirilmesinde hemşerilik ilişkilerinin ve dil bilmenin önemli rol oynadığı tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Göç, sosyal sermaye, yaşam alanı, aidiyet
Open Access
Günümüz Konut Tasarımında Mutfak Mekanının Değişim ve Dönüşümünün İncelenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2018) Ustalar Uyan, Özge; Enginöz, Evren Burak; 121923
Modern toplumlarda mutfak; gelenekselden moderne toplumsal iş bölümünün dönüşmesi, gelişen teknoloji ve "beyaz eşya" olarak adlandırılan mutfak gereçlerinin işleri kolaylaştırması ile beraber kültürel ve fonksiyonel bir dönüşüm geçirmektedir. Modern toplumun mutfağa olan ilgisi, global bilgiye ulaşmanın kolaylaşması, sosyal medya ve başka özendirici enstrümanlar, sosyal medya platformlarında kurulan ve binlerce üyeye ulaşan, erkek ve kadınların neredeyse eşit sayıda takip ettiği yemek grupları, "şöhretli" mutfak şefleri ve onların farklı formatlardaki televizyon programları, "meşhur" restoranlar ve "yemek blogger" ları vasıtasıyla; günümüzde sağlıklı ve doğal gıdaya duyulan özlem gibi paremetreler ile birleşerek, ortak bir evrensel mutfak kültürünün oluşumuna meydan açmaktadır. Bu çalışma kapsamında, gün geçtikçe kentleşen dünyada ve ülkemizde, mutfak mekanının konut içerisinde öneminin daha da artacağı ve kamusal alan tarifinin günden güne değiştiği, mahremiyetin dönüştüğü, sosyal medya aracılığı ile kamusal alanın evin en mahrem noktalarına kadar girdiği, bunun yanında mahremiyetin de yine sosyal medya aracılığı ile kamusal sanal alana taşındığı, günümüz ve gelecek dünyası için bilinen tüm toplumsal parametrelerin ve paradigmaların değiştiği öngörülmektedir. Bu bağlamda bu çalışma, tasarımcıların mutfak mekanı için yeni fonksiyonel ve estetik tasarım kriterleri geliştirmeleri gerektiğini savunur. Yöntem olarak öncelikle, konut mekanının, mutfakların tarihsel gelişimi, tarihi süzgeçte geçirdiği evreler ve mekânsal olarak mutfak mekanının gelişimi ve dönüşümü incelenmiştir. Ardından toplum ve cinsiyet rolleri, mahremiyet, toplumsal ve aile yapısındaki değişimler, dönüşümler, mahremiyet olgusunun dönüşümü ve Anadolu topraklarındaki deneyimler ve tüm bu süreçlerde mutfak kavramının mahremiyet açısından dönüşümü incelenmiştir. Tez kapsamında toplumsal ve aile yapısında mutfak mekanıyla ilgili değişen ihtiyaçların mutfak beğenilerinde, tercihlerinde ve işlevsel kullanımlarındaki farklılaşmanın neler olabileceğinin incelenmesi amacıyla bir alan çalışması yapılması düşünülmüştür. Bu bağlamda, toplumsal ve kullanıcı çeşitliliğinin fazla olduğu İstanbul metropolünde apartmanda yaşayan kullanıcılar üzerinde bir inceleme yapılmasına karar verilmiştir. Araştırma kapsamında anketten elde edilen sonuçlara göre, dünya ve ülkemizde yoğun, akıcı kent yaşamında, değişen dönüşen aile yapısına bağlı olarak mutfakların içinde barındırdıkları yemek pişirme, yemek yeme, oturma ve dinlenme gibi işlevleriyle artık konutun öncelikli düşünülmesi gereken en önemli mekanları olduğu anlaşılmıştır. Mimar veya tasarımcıların bu nedenle mutfak tasarımında yemek pişirme işlevinin haricinde farklı işlevleri barındıran, esnek kullanıma izin veren, geniş kullanım, depolama ve saklama imkanları sunan, aydınlık, ferah, sade ve estetik görünüme sahip mekanlar düşünmelerinin gerektiği vurgulanmıştır.
Open Access
İklim Krizi ve Mimarlığa Etkileri: Su Tutan Konutlar
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2023) ÖZTÜREL, LEVENT; Emel Birer
İklim değişikliği ve küresel ısınma bugün dünyanın geleceğine yönelik en önemli sorunların nedenini oluşturmuş, iklim değişikliğinin acil duruma dönüşmesi iklim krizini yaratmıştır. İklim krizi insan sağlığını olumsuz yönde etkilerken beraberinde gelen susuzluk ve su kirliliği su kaynaklarını tehlikeye sokmaktadır. Su sıkıntısı insanlara zarar verecek boyutta olup, günümüzde su kaynakları üzerindeki baskıyı arttırmakta ve suyun önemi her geçen gün ortaya çıkan yeni sorunlardan ötürü büyümektedir. Su temel bir ihtiyaç olmakla kalmayıp en temel haklarından biridir. Çevrenin ve su kaynaklarının zarar görmesi suyun değerini arttırmıştır. Su yönetiminin kötü ve yetersiz olması hem bireylere hem de kentlere zarar vermektedir. Bu sebeple tarihi ve kültürü etkileyen bir kaynak olan su hem kentsel ölçekte hem de mekan ölçeğinde mimarlığı da etkilemiştir. Bu bağlamda suyun kentlerde daha özenli ve verimli kullanılabilmesi için yeni tasarım konseptleri ortaya çıkmakta, binalarda suyun toplanıp geri kullanılması önem kazanmaktadır. Suyun çeşitli şekillerle binalarda toplanmasının iklim ile ilişkisi mimarlığı da yakından ilgilendiren bir konudur. Çalışmanın amacı iklim krizine karşı mimarlığın aldığı tavrı ortaya çıkarmak ve iklim değişikliği ve küresel ısınmanın önemli bir sonucu olan kuraklığa karşı su tutan mimarlığın önemini vurgulamaktır. Tez kapsamında suyun konutlarda tutulmasının önemi ve mimarlıktaki yeri incelenmiş ve mimarlığın iklim krizine karşı olan rolünün güçlenmesi gerektiği hedeflenmiştir. Tezin araştırma soruları; mimarlığın iklim krizi üzerindeki etkisi, konutun su tutmasının önemi ve İstanbul'daki konut mimarisi için sunulabilecek parametreleri sorgulamaktadır. Tezin 1. Hipotezi mekânda su toplanmasına farklı tasarım parametreleri kullanılarak ulaşılması ve 2. Hipotezi mimarlıkta suyun tutulmasının çevre konusunda farkındalık yaratması üzerine oluşturulmuştur. Çalışmanın yöntemi üç aşamada gerçekleşmiştir. Amaçlı örneklem kullanılarak 30 bina seçildikten sonra sahip oldukları iklim, su toplama sebepleri ile su toplama biçimi belirtilmiştir. Alan çalışmasının ilk aşamasında iklim krizinin çevresel boyutunu anlamak için haritalama yapılarak binaların bulundukları iklim ile su toplama biçimleri arasındaki ilişkiye bakılmıştır. İkinci aşamasında iklim krizinin tasarım boyutunu anlamak için binaların sahip oldukları tasarım parametrelerinin binaların bulundukları iklimle ilişkisi incelenmiştir. Üçüncü aşamada iklim krizi ve mimarlık ilişkisinin kullanıcıların psikolojik ve sosyal boyutu üzerindeki etkisini anlamak için yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Çalışma sonucunda, mimarlığın iklim krizine karşı önemli bir role sahip olduğu ve bu konudaki farkındalığın artması gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Open Access
İstanbul'da Yapı Cephelerinin İç mekan ile Dış Çevre Arasında Bir Durum Olarak İrdelenmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2006-04) Bayraktutan, Ozan; Esra Fidanoğlu
Open Access
İstanbul'da yapı cephelerinin iç mekan ile dış çevre arasında bir durum olarak irdelenmesi
(İstanbul'da yapı cephelerinin iç mekan ile dış çevre arasında bir durum olarak irdelenmesi, 2006) Bayraktutan, Ozan; Fidanoğlu, Esra
Open Access
İstanbul'daki çok katlı konut yapılarında mekansal değişim sürecinin analizi
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2014-06) Eren, Tuğçe; Dostoğlu, Neslihan
Dünyanın pekçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye'de de konut üretim süreçlerinde özellikle 19. yüzyılla birlikte önemli değişiklikler yaşanmıştır. Bu değişiklikler Türkiye'de özellikle İstanbul'da kendini göstermiştir. Sürekli yenilikleri bünyesinde barındırmaya çalışan İstanbul, çizmiş olduğu metropol kent imajı ile her geçen gün doğal dokuyu tahrip edici bir güç haline gelmiştir. Nüfus yoğunluğunun kontrol edilemez artışı, kapitalist yaklaşımın etkisiyle kaynakların tüketilmesi, teknolojideki yenilikler, rant ve siyasi etkenler, sosyal etkileşimin azalması, kent arsalarının tükenmesi ve maliyet artışı gibi nedenlerle düşeyde yükselme ihtiyacı duyulmuş ve yüksek binaların sayısı giderek artmıştır. Yükselme eğilimi kentlerde farklı işlevli pekçok binayı etkilemiştir. Özellikle insan yaşamının büyük bir kısmının geçtiği konutların çok katlı olmasıyla birlikte yaşam biçimleri de büyük değişime uğramıştır. Geleneksel konutlar kullanıcıların yaşam tarzlarını ve kültürlerini yansıtırken, çok katlı konutlardaki daireler farklı kullanıcıları barındırmasına rağmen birbirini tekrar etmektedir. Bu bağlamda, zaman içerisinde birbirine benzer ve minimal mekan tipleri oluşmuştur. Tez çalışmasında 19. yüzyıl sonundan günümüze kadar ekonomik, sosyal, politik nedenlerle birbirinden farklılaşan dört dönemde (1923 öncesi, 1923-1950 dönemi, 1950-1980 dönemi, 1980 sonrası) belirlenen çok katlı konut yapılarında, mekan büyüklükleri ve bu mekanların birbirleriyle olan ilişkilerinde görülen değişimler, hangi mekanların eksilip hangilerinin eklendiğine ilişkin bilgiler incelenmiş ve bunların nedenleri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, İstanbul özelinde belirlenen ve yukarıda belirtilen dört dönemde inşa edilen 40 adet çok katlı konut yapısı, yapılan plan çizimleri üzerinden yorumlanmış, şematik anlatım, grafik ve tablolar yardımı ile de desteklenerek incelenmiştir. Bu incelemeler ile sadece planlar hakkında bilgi edinilmeyip, mekanların dairedeki oranlarının yıllara bağlı değişimi de ele alınmıştır. Daire büyüklüklerinin belirlediği çerçeve içerisine yerleşen mekanların maruz kaldığı sınırlanmayı göz ardı edersek, yıllar içinde bir mekanın genişlerken diğerinin küçülmesi, hatta yok olması ve yerine başka bir mekanın türetilmesi durumu, değişen yaşam koşullarının bireylerin gereksinimlerinde oluşturduğu dönüşümleri de sergilemektedir.
Open Access
Kent mekânının algılanmasında işitsel duyunun etkisininincelenmesi: Diyarbakır Suriçi örneği
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Mimarlık Ana Bilim Dalı / Mimari Tasarım Bilim Dalı, 2021) İpekyüz, Zerican; Türkyılmaz, Emrah
Kent mekânı insan yaşamı kadar yaşanmışlığını da barındırarak içinde saklar. Kent mekânını algılamak, duyularımızla algılayarak kenti yaşamak ve yaşanmışlıklarını saklamak insan hayatında önemli bir yer tutar. Buna karşılık, bu çalışmalarda çoğunlukla görsel duyu ağırlıkta olup kent mekânının işitsel duyu üzerinden algılanması ile ilgili çalışmalar arka planda kalmıştır. Tez çalışmasında, Diyarbakır Suriçi özelinde kent mekânının algısını işitsel duyu üzerinden hissedilen duygu durumlarını incelemektedir. Bu çalışma, Diyarbakır Suriçi'nin algılanması ve duygu durumunu bütünsel şekilde kavrayarak, hissedilen özelliklerini keşfe çıkan bir yolculuk önermektedir. Diyarbakır Suriçi'nde bu çalışmanın yapılması, mekanın tarihi ve özellikli dokusunun yanı sıra bir çok medeniyetleri barındırmakla birlikte günümüzde de yoğunlukla işyerlerinin ve yerleşim alanlarını barındırması yani yaşayan ve özellikli bir tarihi mekan olmasıdır. Belirlenen anahtar noktalarda katılımcıların mekanı işitsel duyu üzerinden algılaması ve bunun da duygu durumlarına etkisini tespit etmek amaçlanmıştır. Tez çalışması 5 ana başlıktan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, teze ait genel bilgiler, araştırma örnekleri, tezin amacı, kapsamı ve yöntemi başlıkları altında belirtilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümü olan 'KURAMSAL TEMELLER' bölümünde, tezin omurgasını oluşturan algı, duyu ve duygu kavramları 'İşitsel duyu' ve 'mekân duygusu' alt başlıkları üzerinden incelenmiştir. Bir mekânın işitsel duyu üzerinden algılanması ele alınmıştır. Tez çalışmasının yöntemini oluşturan 'Araştırma örnekleri' alt başlığında irdelenmiştir. Dünya İlk olarak İşitsel Peyzaj Projesi (World Soundscape Project)'ne göre ses yürüyüşü referans alınmıştır. İkinci olarak Pozitif İşitsel Peyzaj Projesi (Positive Soundscape Project)'nde yapılan anket çalışması tez çalışmasına göre uyarlanmıştır. Plutchik'in Duygu Tekerleği'nde yer alan sekiz temel duygu tez çalışmasının anket kısmında kullanılan soruların içeriğinde kullanılmıştır. Üçüncü bölüm olan 'KENTİN SESİ'Nİ BELİRLEMEK AMACIYLA DİYARBAKIR SURİÇİ'NDE SES YÜRÜYÜŞÜ VE ANKET ÇALIŞMASI' bölümünde, öncelikle alan çalışmasının yapıldığı Diyarbakır Suriçi'nin alan çalışması olarak seçilme sebebi Diyarbakır Suriçi hakkında kısa bilgiler verilerek ele alınmıştır. İkinci olarak Diyarbakır Suriçi'nde alan çalışmasının anahtar noktalarını oluşturan 'Dağ Kapı', 'Ulu Camii Meydanı', 'Bakırcılar Çarşısı', 'Dört Ayaklı Minare' ve 'Demirciler Çarşısı' beş farklı mekân incelenmiştir. Üçüncü olarak yöntem başlığı altında tez çalışmasının yöntem kısmını oluşturan ses yürüyüş güzergâhının gerçekleştiği ve bununla birlikte anket çalışmasını oluşturan soruların içeriği hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölüm olan 'ARAŞTIRMA BULGULARI VE DEĞERLENDİRME' bölümünde, gerçekleşen ses yürüyüşü ve anket değerlendirme çalışması yapılmıştır. Bu kapsamda ses yürüyüşü ve anket çalışması 3 aşamada birlikte ele alınarak uygulanmıştır. Katılımcıların ses yürüyüşü sırasında anket sorularına vermiş oldukları cevaplar analiz edilip, değerlendirilmesi yapılmıştır. Beşinci bölüm olan 'SONUÇ' bölümünde, önceki bölümde yer alan analiz sonuçlarında elde edilen verilerden ve değerlendirmelerden yola çıkılarak kent mekânının algılanmasında işitsel duyunun etkisi yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kent mekânı, Algı, İşitsel duyu, Duygu/His, Diyarbakır Suriçi
Open Access
Kentsel Kamusal Mekân Tasarımında Katılımcı Yaklaşımlar; Bakırköy Cumhuriyet (Özgürlük) Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması Üzerine Bir İnceleme
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2023) KARATAŞ, HAKAN; Ayhan Usta
Kentsel kamusal hayatımızın en önemli mekânları olan meydanlar, geçmişten günümüze sosyal, ekonomik ve kültürel yaşamın hafızasıdır. İnsanların toplanma, buluşma, yeri geldiğinde önemli konuşmaların yapıldığı halka sesleniş yerleridir. İnsanlar sürekli akış içinde olduğu, bir yerden bir yere ulaşmak için bile kullandığı en önemli rotalardır. Bir hafıza mekânı olan meydanların zaman içinde eskime ve çağdaş gereksinimlere yanıt verebilmesi amacıyla yenilenebilmesi gibi durumlar söz konusu olabilir. Gelişen ve değişen çağda meydanların insanlara ayak uydurabilmesi ve bölgele de ki hareketliliğin devam edebilmesi için değişmeli ve yenilenmelidir. Bu bağlamda meydanların nasıl bir yaklaşımla yenilenebileceği sorusu önemli bir tasarım problemi oluşturmaktadır. Bu nedenle katılımcı yaklaşım ile insanların fikirlerini alarak adım atmak önemlidir. Söz konusu hafıza mekânların mimari karakterlerini sürdürebilmek amacıyla farklı düzeylerde gelişen katılımcı tasarım yaklaşımlarına yönlendiği görülmektedir. Çünkü katılımcı yaklaşım bir hafıza mekânı olarak meydanların varlığını nasıl şekillenebileceğine ilişkin tasarım kararlarını kullanıcı ile birlikte geliştirmektedir. Katılımcı tasarım meydanların başrolü olan insanların da içinde bulundukları değişime yön vermeleri için önemli bir yaklaşımdır. İşte bu tez kapsamında Bakırköy Cumhuriyet Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması bu bağlamda süreç ve sonuçları itibarı ile katılım olgusunun ne düzeyde gerçekleştiğini irdelenerek tez kapsamında yansıtılacaktır.
Open Access
Kırsal Miras Alanlarında Soylulaşma: Cumalıkızık Köyü
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2022) MERAL, İZEL; Yasemin Erkan Yazıcı
Tarih boyunca kentler sürekli bir değişim ve dönüşüm içerisindedir. Kentlerin bazı bölümleri eskiyip bozulurken bazı bölümleri de yenilenmeye ve gelişmeye devam eder. Bu yenilenme ve gelişmeler aynı zamanda sosyal ve fiziksel bazı değişikliklere sebep olabilir. Soylulaşma, kent merkezlerindeki konut stokunun zamanla eskiyip çöküntü hâle gelmesiyle yapılan yenileme ve iyileştirme çalışmaları sonucunda yerleşimdeki mülkiyetlerin ve sosyal sınıfın değişmesi durumudur. Genellikle kenti ve kentsel dinamikleri ilgilendiren bu kavramın günümüzde kırsal mekânlardaki karşılığı ve yansımaları da önemli bir araştırma konusu olmuştur. Literatürde kırsal soylulaşma olarak adlandırılan bu olgu kentlerin kalabalık ve yoğun temposundan kaçmak ve doğa ile iç içe bir hayat sürdürmek için kentli yüksek gelir grubu insanların kırsal mekânlara göç etmesi ile başlar. Kentlerden gelen bu yeni gruplar kentli yaşam tarzını ve alışkanlıklarını kırsal mekânlara taşırlar. Böylece değişen insan profili, sosyal yapıyı, fiziksel çevreyi ve sosyo-ekonomik düzeni kendi yaşam şekli ve ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirerek kırsal soylulaşmaya neden olur. Bu tez çalışmasında son yıllarda çeşitli nedenlerle etkisini daha belirgin hissettiren soylulaşma kavramı kırsal bir mekân olan Cumalıkızık köyü özelinde oluşum-süreç- sonuç eksenli bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Tezin asıl amacı kırsal soylulaşmanın sosyal yapıyı ve fiziksel çevreyi nasıl değiştirip farklılaştırdığını irdelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinde yer alan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği sosyal yapıdaki değişiklikleri ifade etmek için, alan incelemesi ve gözlem de fiziksel çevredeki değişiklikleri ifade etmek için kullanılmıştır. Bu tez çalışmasında Türkiye kırsallarında kırsal soylulaşmanın görüldüğü kırsal alanlar 11 mercek altına alınmıştır. Tez kapsamında, bu kırsallardan doğal ve kentsel sit alanı ilan edildiği için kırsal mimari değeri yüksek olan, geleneksel kırsal dokusu özgün olan, UNESCO tarafından Dünya Miras Listesi'ne alınan, tarihi ve kültürel çekiciliği yüksek olduğu için turizm potansiyeli de yüksek olan Cumalıkızık köyü seçilerek tezin kapsamı daraltılmıştır. Seçilen bu örneklem, kırsal soylulaşmanın mekânlara, kıra özgü yaşam şekline ve değişen insan profiline etkilerini çok yönlü değerlendirmeyi mümkün kılmıştır. Böylece sınırlı sayıda örneklerine rastladığımız kırsal soylulaşma literatürüne katkı sağlamak hedeflenmiştir.
Open Access
Mekansal Ön Deneyimde Üç Boyutlu Görselleştirme Temsilinin Performatif Değerlendirmesi
(İstanbul Kültür Üniversitesi, 2023) YORULMAZ, MERTKAN; Emel Birer
Bugünün evrensel mimarlık pratiğinde dijital görselleştirme araçları, mekânın temsili noktasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu temsil araçları gelişen teknolojiyle birlikte henüz inşa edilmeyen bir mekânı kolaylıkla betimleyebilirken; temsilin niteliği ve üretimindeki yaklaşım, mekâna yönelik olarak oluşturulan "ön deneyim"i manipüle edebilmektedir. Bununla birlikte üretilen temsilde mekâna yönelik çoklu duyusal girdilerin eksikliği, temsil edilen mekân ile deneyimlenen gerçek mekân arasında önemli farklar oluşturmaktadır. Mimari tasarım süreci ile sonuç ürün olan mekân arasındaki kopukluk ve deformasyonlar, kullanıcının mekân deneyimini olumsuz şekillendirmekte ve mimarlık pratiğini zedeleyebilmektedir. Dolayısıyla bu tez çalışması, mimarlık teorisinde ve pratiğinde önemli bir yer tutan mekân deneyimi konusunu, mekân atmosferi ve üç boyutlu görselleştirme temsili üzerinden ele alarak; temsil deneyiminin mekâna yönelik bir ön deneyim olarak çözümlemesini yapmaktadır. Görselleştirme temsilinin atmosferik niteliklerini performatif bir yaklaşımla eleştirerek, duyusal ve imgesel açıdan daha nitelikli bir hale getirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla sunduğu alan çalışmasında, görselleştirme temsilini mekânsal ses girdisi ile birlikte ele almakta ve gerçek mekânı betimleyen bir ön deneyim aracı olarak test etmektedir. Temsilin deneyim karşısındaki niteliğini incelerken, Peter Zumthor'un "Atmosfer" olgusunu mekânsal bir deneyim altlığı olarak kullanmaktadır. Çalışma araştırma desenini fenomenolojik yöntem üzerine kurgulamakta, alan çalışması protokol analizi, içerik analizi ve yapılandırılmış görüşme tekniklerine başvurmaktadır. Alan çalışması sonucunda bu tez, görselleştirme temsilinin potansiyel deneyimler üreten ve mekânın özgün atmosferini yansıtan bir temsil aracı olarak tasarım sürecini beslemesi gerektiğini savunmaktadır.