İç Mekanlarda Kullanılan Göstergelerin İleti Aktarımı Üzerine Bir İnceleme Örneği: Sait Faik Abasıyanık ve Tevfik Fikret Müze Evleri

Abstract

İletişim; iletinin kaynaktan alıcıya aktarıldığı devingen bir süreçtir. İletişimi süreç haline getiren ise geribildirimdir. İletişim salt insan-insan arasında değil; kişi-içi, örgüt içi ya da kitle iletişimi vb. gibi çeşitli boyutlarda da oluşmaktadır. Bir başka durumda ise mekân-insan iletişimi dikkat çekmektedir. Mekân-insan arasındaki iletişimde kaynak konumunda mekân; alıcı konumunda ise insan karşımıza çıkmaktadır. Buradaki geribildirim ise; insanın mekândaki davranışları, tutumu, duygu durumu, vb. gibi çok boyutlu olmaktadır. Bu doğrultuda da mekânların dili insanlar tarafından alımlanıp çeşitli edimleri ortaya çıkarmaktadır. Mekân-insan arasındaki iletişimde, söz konusu mekân ile iletişime geçen insan, mekânların dilini kendi anlam üretiminin sonucunda ortaya çıkarmaktadır. Söz gelimi, insan içinde bulunduğu mekânlardaki; nesne, doku, renk, ışık ya da mekânsal boşlukları duyu organları vasıtasıyla duyumsar. Bu duyumsama sonucunda, insanın zihninde anlamlandırma süreçleri ortaya çıkar ve bu sürecin de bireyin kişiliği, geçmiş deneyimleri, gereksinimleri, değer yargıları, kültürü, bağlı bulunduğu sosyal gruplar ya da o anki psikolojik ve fiziki durumu gibi birçok unsuru içerdiği söylenebilmektedir. Bu bağlamda da insanların içerisinde bulunduğu mekânları algılamaları birbirinden çok farklı olabilmektedir. Söz konusu çalışmamızda mekân-insan arasındaki iletişimde mekânlarda bulunan nesneler, ışık, renk, doku vb. gibi birçok unsur, XX. yy. çağdaş göstergebilim kuramcılarından olan Roland Barthes'ın gösterge, gösteren ve gösterilen boyutunda incelenerek; elde edilen verilerin kişinin anlam üretmesinde ortaya çıkardığı sonuçlar üzerinde durulacaktır. Söz konusu çalışmamız için örneklem olarak Tevfik Fikret'in Aşiyandaki evi ile Sait Faik Abasıyanık'ın Burgazada'daki evi seçilmiştir. Bu doğrultuda mekânların dilinin neden ve nasıl kişiden kişiye farklılık gösterdiği, göstergebilimsel çözümleme sonucunda ortaya çıkarılarak mekân-insan arası iletişim irdelenecektir.