Limited ortaklıkta payın devri

Abstract

Limited ortaklık bir sermaye ortaklığıdır. Ancak Kanun'da bulunan birtakım düzenlemeler Limited ortaklığa, kişi ortaklıklarına özgü özellikler de tanımış, böylelikle anonim ortaklık ve kollektif ortaklık arasında bir ara tür ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede limited ortaklıkta, esas sermaye payının devrinde öngörülen merasim, limited ortaklığın kişi ortaklığı özelliğini vurgular niteliktedir. Limited ortaklık esas sermaye payı devredilebilir bir malvarlığı değeridir ve ortaklık kurulduktan sonra her zaman aynı kişilerle devam etmeyebilir. Devredilebilir bir nitelik gösteren payın, hukuki işlem ile devredilmesi asıl, çıkma ve çıkarılma yollarına başvurulması istisnadır. Başka bir ifade ile, ortaklıktan ayrılmanın doğal yolu payın devridir ve çıkma, çıkarılma ortak sıfatının payın devri veya intikali yoluyla bir başkasına geçmediği hallerde ortaya çıkabilir. TTK 595. maddesi ile esas sermaye payının devri düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile limited ortaklıkta pay devri eTTK'ya oranla önemli ölçüde kolaylaştırılmıştır. Limited ortaklık esas sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmuyorsa limited ortaklık payı, ortak tarafından, diğer ortağa veya üçüncü kişiye devredilebilir. Esas sermaye payının devri pay sahibi bir ortağın, başka bir kişiye karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanı ile, ortaklıkta sahip olduğu payı devretmesidir. Başka bir deyişle pay devri, esas sermaye payına bağlı olan ve bu sayede elde edilen hak ve yükümlülüklerin devrini gerçekleştiren bir işlem olarak vücut bulmaktadır. Limited ortaklıktaki esas sermaye payının el değiştirmesi, pay sahipliğinde bir değişikliğe neden olmaktadır. Sonuç olarak bu durum, önceki hak sahibi olan kişi açısından başka bir payı bulunmuyorsa ortaklıktan çıkma bağlamında ayrılması, devralan kişi için de daha önce bir ortaklığı bulunmuyorsa ortak sıfatının kazanılması sonucunu doğurur. Anonim ortaklık payı gibi limited ortaklık esas sermaye payı da devredilebilir nitelikte olsa da anonim ortaklıktan farklı olarak devir bazı koşullara tabi kılınmıştır. Limited ortaklıklarda sermaye pay birimlerine bölünmüş olmadığından, payın devri anonim ortaklıktan daha zordur. Limited ortaklık esas sermaye payı kanun gereği bağlamlıdır ve ancak bu bağlam kurallarına uyularak devredilebilmektedir. Esas sermaye payının devir borcunu doğuran işlemler ile devir işlemi yazılı şekilde yapılır ve taraflara ait imzalar noter tarafından onaylanır. Kanun'da öngörülen şekil şartlarına aykırı olarak yapılan devir sözleşmesi, genel kurul onayıyla da geçerlilik kazanamaz. Devir, ortaklık sözleşmesi ile ortaklık onayı kaldırılmamışsa kanun gereği genel kurul onayına tabidir. Ancak bazı durumlarda Kanun, izin koşulundan vazgeçmiştir (miras, eşler arası mal rejimine ilişkin hükümler, cebri icra yoluyla geçiş). Limited ortaklık, çoğunlukla az ortaklı bir ortaklık türü olduğu için ortakların kim olduğu önem taşımaktadır. Bu yüzden kanun koyucu payın devrini bazı yasal koşullara bağlamış, bu kurallar dışında da ortaklara, ortaklık sözleşmesinde yapacakları düzenlemeler ile payın devrini daha ağır koşullara bağlama olanağı tanımıştır. Hatta ortaklık sözleşmesiyle esas sermaye payının devrine tümüyle yasak getirilebilme imkanı dahi mevcuttur. Ortaklık sözleşmesine konulacak bir hükümle, limited ortalıklarda payın devrinin yasaklanması mümkün iken, anonim ortaklıklarda, esas sözleşme ile nama yazılı payın devri ortaklığın onayına tabi tutulabilmekle birlikte, devrin yasaklanması mümkün değildir. Çalışmamızda, öncelikle limited ortaklık tanımına değinilip, esas sermaye payı ve ortak kavramları konusunda genel açıklamalar yapıldıktan sonra, pay devri ile çıkma veya çıkarılma sonucu ortak sıfatının kaybedilmesi durumları karşılaştırmalı şekilde incelenecektir. Çalışmamızın devamında esas sermaye payının hukuki işlem ile devri, bağlam kuralları ve kurallara aykırılığın hukuki sonuçları üzerinde durulacaktır. Son bölümde ise özel kurallara bağlı kılınan ortaklığın kendi paylarını iktisabı ile payın kanun gereği intikal halleri ve esas sermaye pay devrinin hukuki sonuçları ele alınacaktır. Tüm konular eski Türk Ticaret Kanunu ve anonim ortaklıkla karşılaştırmalı şekilde ele alınmış, yeri geldikçe doktrindeki tartışma ve görüşler ile uygulamaya yön veren yargı kararlarına da yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Limited Ortaklık, Pay Devri, Devir Sözleşmesi, Şekil Şartı, Genel Kurul Onayı, Pay Defteri, Tescil.Limited partnership is essentially an equity partnership. However, Turkish legislator attributed certain benefits to limited partnerships, similar to the ones attributed to "ordinary partnerships", and thus created a hybrid form between joint stock companies and collective companies. The procedure established to transfer shares of a limited partnership emphasises ordinary partnership-like qualities of a limited partnership. Shares of limited partnerships are transferable assets and a limited partnership may not always continue with the same initial partner group that established it. The ordinary course of transfer of shares of a limited partnership is by means of a legal transaction (i.e. sale, inheritance); an exit or squeeze out are exceptional manners of leaving the limited partnership when and title of partner is not transferred. Article 595 of Turkish Commercial Code provides the procedure to transfer shares of a limited partnerships; this provision significantly simplifies the procedure established in the former commercial code. Unless the articles of association of the limited partnership prohibits, a partner can transfer their shares in a limited partnership to either another partner or to a third party. A transfer of share in a limited partnership means the transfer, by mutual agreement of the transferor and transferee, of the share together with all benefits and obligations arising out of partnership. Transfer of shares in a limited partnership causes a change in the partnership structure: the transferor exits the company (unless they have further shares) and the transferee becomes a partner to the partnership. Both in limited partnerships and joint stock companies, shares are transferable, however such transfer is only allowed under certain conditions in a limited partnership. Since the share capital of a limited partnership is not divided into units of shares, transfer of shares is more difficult compared to joint stock companies. Transfer of shares of a limited partnership must be made in writing and authorisation of signatures of the parties is certified by a notary public. A transfer of share which does not comply with the formal requirements imposed by law, is not in force, even if it is approved by the general meeting. Transfer of shares is subject to the approval of general meeting unless agreed otherwise in the articles of association. In certain special circumstances (i.e. inheritance, separation of assets between partners, compulsory execution) Turkish Commercial Code abandons the condition to obtain such approval. Limited partnerships usually have a limited number of partners and thus, the identity of partners matters. This is the reason why the legislator imposed a formal procedure for the transfer of shares and gave partners the option to strengthen the restrictions on transfer of shares. Furthermore, it is even possible to fully prohibit the transfer of shares by providing in the articles of association. Such prohibition is not allowed in the case of joint stock companies however, joint stock company shareholders may adopt the rule, in their articles, to subject the transfer of registered shares to the approval of the partnership. This study will first define what a limited partnership is, the concepts of shares, and the partners. It will then expand on deprivation of partnership title via exit by (i) transfer of shares or (ii) squeeze out, comparatively. Subsequently, it will discuss the transfer of shares by means of a transaction and the required procedure for such transfer and consequences of non-compliance with the said procedure. In the final chapter, buy-back of shares by the partnership (bound by its specific rules), transfer of shares by succession, and legal consequences of such transfer, will be explored in detail. All topics discussed in this study comprise of a comparative analysis with the old and new Turkish Commercial Codes, and joint stock partnerships; the views in established jurisprudence and respectable literature on the issue are also included as they deem fit. Keywords: Limited partnerships, transfer of shares, share transfer agreement, formal requirements, general meeting approval, share ledger, registration.