İç Mimarlık Yüksek Lisans Programı / Interior Architecture Master's Degree Program

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/11413/4939

Browse

Now showing 1 - 1 of 1

Open Access
Tarihi endüstriyel yapılarda yeniden işlevlendirme kavramı: Samsun tütün fabrikası örneği
(İstanbul Kültür Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı / İç Mimarlık Bilim Dalı, 2021) Halıcı, Hatice; Erçetin, Arzu
Yapılar insanların ihtiyaçlarını karşılamak işleviyle şekil alan kütlelerdir. Sanayi yapıları da, Endüstri Devrimiyle kendine yön bulmuş büyük ölçekli, üretim işlevli tesislerdir. Endüstri Devrimi, önemi yadsınamayacak değere sahip, insanlık tarihinin dönüm noktalarından biridir ki geleneksel küçük ölçekli, insan gücüne dayanan üretim şekli, yerini sanayi yapılarına bırakmıştır. Zamanla, teknolojideki gelişmeler başta olmak üzere, sosyo-kültürel başkalaşımlar ve ekonomik büyüme, endüstri devrimi yapılarını uzun vadede işlevsiz kılmıştır. Fiziksel olarak varlığını koruyan bu yapılar artık işlevlerini yerine getiremeyerek terk edilen, atıl kalan ölü kütlelere dönüşmüştür. Toplumsal bellekte yer ederek, kültürel ve tarihsel değer taşıyan bu yapılar, kentin yeni kültürüne adapte olabilmesi ve geçmişi gelecek nesillere aktarabilmesi adına değişime uyum sağlayarak ve aktif olarak kullanılmasını gerektirmektedir. Endüstri yapılarını koruma kavramı bilinci, zaman içerisinde var olmuş ve bu süre zarfında pek çok yapı korunamayarak yok olmuştur. Terk edilen endüstri yapılarının, yeni kent düzenlemelerinde yok sayılarak yıkılması zaman içerisinde endüstri toplumunun dikkatini çekmiş ve endüstriyel miras kavramına temel oluşturmuştur. Fiziksel ömrünü tamamlamamış bu yapılar için farklı işlevler düşünülerek yaşatılmaya çalışılmıştır. Bu aşamada birbirinden farklı disiplinler tarihi yapılara bambaşka çerçeveden bakmışlardır. Koruma kurullarının atıl kalan kültürel miras yapılarına, tarihsel değer olarak bakmaları beklenirken çoğu zaman yatırımcıların rant uğruna bu değerler yok sayılmıştır. Kullanıcısının fiziki yenilik beklentisinde ise; mimarın rolü yapıyı başkalaştırmadan korumak ve yaşatmak olmalıdır. Ölçek olarak büyük varlığa sahip bu yapılar genelde kişisel değil, kamu için dönüştürülmektedir ve yeni işlev belirlenirken en önemli kriter ekonomik getiri değil; toplumun ve bölgenin ihtiyacını karşılayacak, aynı zamanda da yapının öz benliğini koruyacak şekilde işlevlendirmek olmalıdır. Bu bağlamda tezin örnek teşkil eden konusu "Samsun Tütün Fabrikası"dır. Sadece Samsun kenti nüfusunun geçim kaynağı olarak değil; ülkenin önemli üretim tesislerindendir. Önemini ise sadece ailesel ve ulusal ekonomik getirisinden değil, toplum bellekte yer etmiş, kültürel değer taşımasından alır. Lokasyon olarak kentin önemli ulaşım ağları ve yapı kütleleri arasında; kent merkezinde konumlanan Samsun Tütün Fabrikası işlevini yitirdikten sonra sadece avlusunun otopark olarak kullanılmasının ardından, 2010 yılında bugün ki Bulvar AVM işlevini almıştır. Anahtar Sözcükler: Endüstri Devrimi, Sanayi Yapıları, Kültürel Miras, Yeniden İşlevlendirme, Samsun Tütün Fabrikası

Browse

Browsing İç Mimarlık Yüksek Lisans Programı / Interior Architecture Master's Degree Program by Author "Halıcı, Hatice"