Örgütsel Yabancılaşma ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkide Psikolojik Dayanıklılığın Rolü

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı, örgütsel yabancılaşma ve tükenmişlik arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide psikolojik dayanıklılığın rolünü incelemektir. Araştırmanın örneklemini, kolayda örnekleme metoduyla hizmet sektöründe yer alan 407 beyaz yaka çalışan oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Demografik Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği, Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve İşe Yabancılaşma Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 programı aracılığıyla analiz edilmiş, aracılık etkisini test etmek amacıyla SPSS Process Macro eklentisinden faydalanılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde örgütsel yabancılaşma ile tükenmişlik arasında pozitif; psikolojik dayanıklılık ile negatif ilişkiler saptamıştır. Cinsiyetin sosyal kaynaklar alt boyutunda anlamlı etkisinin olduğu, çalışılan sektörün ise tüm değişkenler üzerinde anlamlı etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca cinsiyet ve sektör ortak etkisinin duyarsızlaşma ve gelecek algısı boyutlarında anlamlı etkisinin olduğu görülmüştür. Örgütsel yabancılaşma arttıkça tükenmişliğin arttığı; psikolojik dayanıklılığın ise azaldığı görülmüştür. Öte yandan psikolojik dayanıklılığın arttıkça örgütsel yabancılaşma ve tükenmişliğin azaldığı ortaya konulmuştur. Son olarak örgütsel yabancılaşma ile tükenmişlik arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılığın aracı rolü tespit edilmiştir. Araştırma; örgütsel yabancılaşma, tükenmişlik ve psikolojik dayanıklılığın bir arada çalışılması açısından literatürde ilk olma özelliği taşımaktadır. Elde edilen bulgular literatüre bağlı olarak tartışılmış ve gelecekteki çalışmalar için önerilerde bulunulmuştur.