Yapılarda Kullanım Süreci Değişiklikleri ve Deprem Dayanımına Etkileri

Abstract

Ülkemiz dünyadaki en etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde yer almaktadır. Bu sebeple yıkıcı depremler görmüştür ve bu depremler sonucu, ağır yıkımlar yaşamıştır. Depremler sonucu yapıların yıkılması veya ağır hasar almasının sebeplerinden biri de yapılara kullanım sürecinde yapılan müdahalelerdir. Yapılarda yapılan değişiklikler bir izne tabi olmadığında ya da uzman denetiminde yapılmadığında takdirde müdahalelerin sonuçlarını öngörmek her zaman mümkün değildir. Özellikle 2023 yılı şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş-Hatay depreminin sebep olduğu ağır hasar ve kayıplar göz önünde bulundurulduğunda, yapı müdahalelerinin irdelenmesi ülkemiz için büyük bir önem teşkil etmektedir. Bu çalışma ile yapılarda kullanım sürecinde en çok karşılaşılan müdahale çeşitlerini tespit ederek, bu müdahalelerin deprem dayanımı üzerindeki etkilerini değerlendirmek hedeflenmiştir. Kullanım sürecindeki müdahalelerin saptanması için 4 farklı grup ile görüşme ve anketler yapılmıştır. Tasarımcı mimarlar ve Belediye Yapı Kontrol Grubu üyeleri ile karşılıklı görüşme, emlakçılar ve kullanıcılar ile anket yapılarak, 4 farklı grubun tecrübe ve izlenimleri doğrultusunda yapılarda kullanım sürecindeki müdahalelerinin sıklıkları belirlenmiştir. Yapılan görüşme ve anketler sonucunda, müdahale türlerinden en yaygın olarak görüleni dolgu duvarlarına yapılan müdahaleler olarak tespit edilmiştir. Yapılan tespitlerden elde edilen sonuçlar, sorunun geniş kapsamlı bir sorun olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla çözüm önerilerinin de aynı şekilde, Devlet-Üniversite-Özel sektör iş birlikleri, yönetmeliklere koyulacak ek maddeler ve güncellemeler gibi geniş ölçekte değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Bununla birlikte toplumun kullanıcı müdahalelerini deprem bilincini kavramış bir şekilde gerçekleştirmesi için yapılacak teşviklerin gerekliliği de ortaya konmuştur.