Neme Karşı Yapı Dayanıklılığın Analizi ve Kapiler Nem Uzaklaştırma Yöntemiyle Kütlesel Su ağırlığı Değişiminin Incelenmesi

Abstract

İnsanlık tarihinde, yapılar sadece mimari eserler değil, aynı zamanda kültürel miras ve yaşam alanları olarak da önemli bir role sahip olmuştur. Ancak, her yapı, zamanla çeşitli etkenlere maruz kalarak doğal olarak bir ömre sahip olur. Bir yapının ömrü, dayanıklılığı ve sürdürülebilirliğiyle doğrudan ilişkilidir. İnşa edilen bir bina, tasarımındaki malzeme seçiminden, yapı yöntemlerine kadar bir dizi faktöre bağlı olarak belirli bir süre boyunca dayanıklılığını koruyabilir. Ancak, çevresel faktörler, iklim koşulları, kullanım amacına bağlı aşınma ve yıpranma gibi etkenlerle bu süreç değişkenlik gösterir. Yapıların ömrü, tasarımından başlayarak inşa, kullanım, bakım ve nihayet yıkım aşamalarına kadar uzanan bir süreç içerir. Yapıların ömrü, sadece fiziksel dayanıklılıkla değil, aynı zamanda düzenli bakım ve yenileme çalışmalarıyla da şekillenir. Bakımın ihmal edilmesi, yapısal bütünlüğü tehlikeye atabilir ve kullanım ömrünü kısaltabilir. Diğer yandan, uygun bakım ve güçlendirme uygulamaları, bir yapının ömrünü uzatabilir ve sürdürülebilirliğini sağlayabilir. Bu çalışmada, yapıların ömrünü ve insanların yaşam konforunu doğrudan etkileyen nem kavramı üzerinde durulmaktadır. Yapıların iç yapısında var olan nem seviyeleri, sadece konfor düzeyini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda yapı sağlığı üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Nem, çeşitli yapısal sorunlara yol açabilir ve iç mekanlarda yaşayan insanların sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Bu tezin asıl amacı, örnek bir nem kurutma cihazının çalışma prensipleriyle birlikte bir yapıya uygulanması ve uygulama sürecinin başından sonuna kadar olan sürecin yapının bileşenlerinin zarar görme ve işlevsiz hale gelmesinin önlenmesine, insan ve yapı sağlığının korunmasını sağlamaktır. Araştırmada, bir örnek tarihi eser incelemesiyle, nem kurutma cihazı uygulanması sonrasında yapıdan doğrudan uzaklaştırılan su kütlesinin ayrıntılı hesaplamaları yapılmış ve çeşitli değişkenler göz önünde bulundurularak analizler sayısal verilerle doğrulanmıştır. Bu çalışmada, duvarlarında kılcal etkiyle emilen sudan kaynaklı yapısal problemler görülen Gül caminde, elektro-ozmos yönteminin temel alan kapiler nem itme cihazının, uzun süreli kurutma performansı incelenmiştir. Kapileritenin etkisiyle bina temelinde bulunan suyun binaya tırmanması sonucunda, nemliliği yüksek yapı elamanlarının, nem itme sistemi ile, yaklaşık 4,5 ayda, su moleküllerinin yürüdüğü kanallardan toprağa itilmesinin (kurutulması) sağlandığı, orta-uzun vadede duvar ve zemin arasında doğal bir bariyer (potansiyel bariyer) oluşturarak yapı elamanlarının kuru tutulduğu görülmüştür.