Vakıf Kültür Varlıklarının Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiralama Yöntemiyle Korunması

Abstract

Kültür varlıklarının korunması konusu özellikle 19'uncu yüzyılla birlikte ülkelerin gündemine alınmış ve başlangıçta her ulusun kendi ölçeğinde geliştirdiği sistematikler 20'inci yüzyıla gelindiğinde evrensel normal haline getirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, uluslararası organizasyonlar düzenlenmiş, sözleşmeler imzalanmış ve kurumsal yapılar oluşturulmuştur. Medeniyet beşiği olan ve ev sahipliği yaptığı her medeniyetin bakiyesi kültür varlıkları ile dolu olan ülkemiz, tüm insanlığın ortak mirası olan kültür varlıklarının korunması ve gelecek nesillere aktarılması için kendi mevzuatını geliştirdiği gibi uluslararası sözleşme ve organizasyonların da tarafı ve üyesi olmuştur. Ülkemizdeki kültür varlığı stokunun büyük kısmı vakıflar eliyle oluşturulduğu gibi, halihazırda bu stokun yüzde onluk kısmı Vakıflar Genel Müdürlüğü ve yönettiği mazbut vakıfların mülkiyetindedir. Çalışmada, vakıf kültür varlığı diye adlandırılan, sayıları her geçen gün artan ve sonsuza dek korunması öngörülen bu yapıların, korunması ve gelecek nesillere aktarılması için kullanılan bir yöntem olan Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiralama yönteminin detaylarıyla incelenmesi amaçlanmıştır. Literatür taraması ile korumacılık konusunun tarihi ve yasal gelişimi incelendikten sonra, tamamı Vakıflar Genel Müdürlüğü personeli, mimar ve inşaat mühendisi olan 10 kişilik çalışma grubu oluşturulmuştur. Hazırlanan Görüşme Formu çalışma grubuna uygulanmış ve elde edilen veriler yazılı hale getirildikten sonra içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Benzer veriler, belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirilerek sözlü bilgiler nicel verilere dönüştürülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda, Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiralama yönteminin daha etkin hale getirilmesi için mevzuatta ve uygulamada çeşitli değişiklikler yapılması gerektiği tespit edilmiştir. Ayrıca, özel mülkiyette olan kültür varlığı taşınmazların da kamu kurumları organizasyonunda, Restorasyon veya Onarım Karşılığı Kiralama yöntemiyle yaşatılabileceği ve harap olmaktan kurtarılabileceği tespit edilmiştir.