Anlatıbilim Açısından Roman ve Film Karşılaştırılması Örneği: Gölgesizler

Abstract

Bu araştırmanın amacı Hasan Ali Toptaş'ın Gölgesizler romanı ve aynı adla sinemaya uyarlanan filmini anlatıbilim açısından karşılaştırmalı bir şekilde incelemektir. Hasan Ali Toptaş çağdaş Türk romanının önemli yazarlarından birisi olarak öne çıkmaktadır. Yazarın eserlerinde genel olarak zıtlıkların ve varoluşsal psikolojilerin betimlendiği gözlenmektedir. Hayal ve gerçeğin içe geçtiği eserlerinde anlamın tek bir yerden de kurulduğu söylenemez. Gölgesizler adlı romanda da hayal ve gerçeğin iç içe geçtiği görülmektedir. Bununla birlikte Gölgesizler romanında ciddi bir varoluşsal sorgulamanın da yapıldığı tespit edilmiştir. Sinema ve roman ilişkisi uzun yıllardan beri üzerinde durulan bir etkileşim içindedir. Çünkü her roman, sinema için senaryo olma özelliği taşımaktadır. Bazı romanların perdeye aktarılması daha kolay olabilirken Gölgesizler gibi karmaşık bir kurgunun aktarılması çok daha zordur. Çünkü eserde zaman-mekân ve gerçek-hayal gibi ögeler iç içe geçmiştir. Ancak film ve roman karşılaştırmalı bir şekilde incelendiğinde filmin, romanın karmaşık yapısına rağmen olabildiğince sade bir şekilde seyirciye aktarılmaya çalışıldığı tespit edilmiştir. Roman ve film karşılaştırmalı bir şekilde Genette'in anlatıbilim metodu bağlamında irdelenmiştir. Yapılan incelemede filmde, romandaki ana temanın korunduğu görülmektedir. Romandaki varoluşsal sorgulamaların yapıldığı bölümlerde Genette'in düzen kategorisi bağlamında akıcı bir şekilde işlenmiştir. Kiplik ve ses kategorileri bağlamında yapılan incelemede ise anlatıcının farklı rollerinin romanda öne çıktığı gözlemlenmiştir. Filmde ise anlatının genel olarak karakterler üzerinden ilerlediği tespit edilmiştir.