Z Kuşağı Ayakkabı Tercihi Üzerinden Gösterişçi Tüketim; İzmir Örneği

Abstract

Bireyler hayatı deneyimlerken daima karşılaştıkları kavramları tanımlı hale getirmeye çalışırlar. Her ne kadar bütün kavramların literatürde genel geçer bir karşılığı mevcutsa da hayatta insan sayısı kadar yorum olduğu hakikati de su götürmez bir gerçektir. Konuya bir de zaman faktörü eklendiğinde işler iyice karışır. Zira bir kuşak için ayıp karşılanan davranışlar zaman içerisinde bir sonraki kuşak için normallik kazanabilir. Bu görecelilikle muhatap olunduğunda bireylerin birbirini anlaması güçleşir. Fakat kabulleniş devreye girdiğinde bu olası çatışma nispeten kırılacaktır. Kültür sanılanın aksine yozlaşmaz. Sadece dönüşür. Neticesinde bir kuşağın davranış kalıplarını 'doğru' yahut 'yanlış' şeklinde yargılamak saldırganlıktan öte gitmeyecektir. Kuşaklar yaşadıkları kendilerinden sonraki nesille sağlıklı etkileşim kurabilmek için içerisinde yaşadıkları çağı takip etmek durumundadırlar. Z Jenerasyonu çağdaşlarından etkilenerek lüks ayakkabı tercihleriyle gösterişçi tüketim yapmaktadır. Z kuşağının lüks tüketim tercihinde kendi yaşıtları Youtuberların etkisi büyüktür. Z Kuşağı Kendi kazancını kendisi elde etmediği için kontrolsüz lüks tüketime daha yatkındır. Bu çalışmada, insan türünün son sürümüne karşılık gelen z kuşağı, tüketim alışkanlıkları üzerinden anlamlandırılmaya çalışılmıştır. Ekonomik açıdan ailesine bağlı olan bireylerin kolaylıkla ve kontrolsüzce lüks tüketime harcadıkları para onlar için ne ifade etmektedir? Kuşaklar arası ihtiyaç tanımları nasıl değişmiştir ve bu tanım çeşitliğinin kuşaklar arası iletişime yansımaları ne olmuştur? Peki, bu değişen anlamlar silsilesinden üretici firmalar nasıl etkilenmiştir? Z kuşağının yaşam tarzı, hayat beklentisi ve buna mukabil sahne bulan gösterişçi tüketim merakının sosyokültürel etkileri sebepleriyle beraber araştırılmıştır. Parayı kendileri kazanmayan gençlerin gösterişçi tüketimi çok daha kolay yaptıkları ve bu davranışın da arkasında sosyal bir getirim amacı güttükleri teorisinden yola çıkılarak üretilen hipotez yukarıdaki araştırma sorularıyla da desteklenmiştir. Hipotez, Z kuşağının lüks mağazalarda kendilerini yansıtan daha fazla ürün ile karşılaşması ve buna bağlı olarak z kuşağı ve tercih ettikleri lüks mağazalar arasındaki etkili iletişimin sağlamasının amaçlanmasıdır. Olasılığa dayalı örnekleme tekniklerinden orantılı tabakalı örneklem yöntemiyle İzmir'deki 16-25 yaş arası İzmir'de ikamet eden 355 bireye nicel araştırma yöntemlerinden anket yöntemi uygulanmıştır. SBSS yardımıyla anket sonuçlarının kişi görüş grafik analizleri çalışmanın içerisinde yer bulmaktadır. Çalışma her ne kadar z kuşağı özelinde yapılsa da esasında çalışmanın hedef kitlesi z kuşağıyla bağlantısı olan bütün toplumdur.