Tirozin Kinaz İnhibitörü Erlotinib'in Küçük Hücreli Olmayan Akciğer Kanser Hücreleri Üzerinde Değerlendirilmesi

Abstract

Akciğer kanseri, mortalitesi en yüksek kanserlerdendir. Akciğer kanserinde, kanser hücrelerinin primer tümörden ayrılarak vücudun kan dolaşımına veya lenfatik sistemine girerek zamanla vücuttaki farklı dokulara yayılması olarak tanımlanan metastaz, kanser hastalarında yaşamı en fazla tehdit eden olaydır ve ölümlerin büyük çoğunluğundan sorumludur. Dolayısıyla, metastatik sürecin altında yatan mekanizmaları anlamak ve tedavi stratejileri geliştirmek önem taşımaktadır. Hücre membranında eksprese olan voltaj kapılı sodyum kanallarının (VGSC), malignitenin görüldüğü yüksek metastatik kanser hücrelerinde yüksek oranda eksprese edildikleri saptanmıştır. Kolorektal, prostat, meme gibi kanser hücreleri ile yapılan in vitro hatta in vivo çalışmalarda, VGSC'lerin bazı ilaç ve ajanlarla bloke edilmesiyle metastaza neden olan hücre hareketinin (migrasyon ve invazyonun) baskılanabileceği gösterilmiştir. Günümüzde farmakolojik ajanlar ile kanser tedavisi önemli bir yere sahip olmakla birlikte, hedefe yönelik farmakolojik ajanların daha fazla kullanıldığı dikkati çekmektedir. Bu çalışmada erlotinib'in küçük hücreli dışı akciğer kanserinde, klinikte hedefe yönelik olarak kullanılan düşük metastatik A549 ve yüksek metastatik H460 hücrelerinin proliferasyonunu, toksisitesini, koloni oluşumunu ve metastatik davranışlarını in vitro olarak değerlendirilmek böylece ekspresayonu yüksek olan Nav 1.7 VGSC üzerindeki rolünü saptamak amaçlanmıştır. Bu amaç için, erlotinib'in yüksek metastatik H460 ve düşük metastatik A549 hücrelerinin proliferasyonu üzerine etkileri MTT yöntemi, apoptoz oluşumu annexin yöntemiyle araştırılmış, koloni oluşumuna bakılmıştır. Metastatik aktiviteye etkisi, yara analizi ile hücre motilitesi değerlendirilmiş, Nav 1.7 ekspresyonuna etkisi ise, qRT-PCR ile bakılmıştır. Çalışmada hücrenin proliferasyonu ve koloni oluşumu üzerinde inhibe edici etki göstermeyen 0,01 µM ve 0,02 µM erlotinib konsantrasyonları esas alınmış ve pozitif kontrol olarak sodyum kanal blokeri TTX kullanılmıştır. Erlotinib'in yüksek metastatik H460 hücrelerinin motilitesi üzerinde daha yüksek bir inhibisyona neden olduğu ancak, Nav1.7 mRNA düzeyinde etki göstermediği belirlenmiştir. Sonuç olarak, elde edilen bu veriler tirozin kinaz inhibitörü erlotinib'in H460 ve A549 hücreleri üzerinde Nav 1.7 VGSC'yi hedef alan ve metastatik potansiyelin ilk kez değerlendirildiği bu çalışmada; erlotinib'in H460 ve A549 hücre motilite/migrasyonunu inhibe etse de, PCR sonuçları Nav 1.7 VGSC ler üzerinde etki gösterdiğine dair bir veriyi açık bir şekilde ortaya koyamamıştır. Motilite üzerinde görülen etkinin hangi yol ile meydana geldiğine dair ayrıntılı moleküler çalışmaların yapılması gerekmektedir.