Muhammed'in Işk-nâmesi üzerine dil incelemesi

Abstract

Daha çok edebiyat tarihçisi dikkati ile yayımlanan kimi tarihi metinlerin bugüne kadar dilbilgisi yapıları ortaya konmamış; bu yüzden bunlar dil tarihçiliğinin istifadesinden uzak kalmıştır. Bu gibi eserlerin dil verilerinin ortaya konması Türk dili tarihi açısından önemlidir. Dil ve edebiyat tarihimiz açısından önemli metinlerden biri de Muhammed'in Işknâme isimli mesnevisidir. Bu metin Sedit Yüksel tarafından yayımlanmış1 olmakla birlikte çalışmada metnin dil özellikleri ayrıntılı olarak gösterilmemiştir. Bu çalışmanın konusu Muhammed'in Işk-nâmesinin yapı bilgisi (morfoloji) özellikleridir. Çalışmamız Sedit Yüksel'in yayımına dayanmaktadır. Çalışmamızın başında Eski Türkiye Türkçesinin genel özelliklerinden bahsettikten ve Işk-nâme ile yazarı Muhammed hakkında kısa bir bilgi verdikten sonra çalışmamızın temelini oluşturan şekil bilgisi bahsine geçtik. Bu bölümü isim ve fiil çekimi olarak ikiye ayırdıktan sonra her bahsi kendi içerisinde alt başlıklarda topladık. Eski Türkiye Türkçesi dönemindeki özelliklerle Işknâme'nin benzer ve farklı özelliklerini değerlendirdik. Bu sayede Eski Türkiye Türkçesi araştırmalarına bir katkı sağlamak istedik.

Most of the historical texts that were exposed to the analyses of literary historians have been published without an awareness of their linguistic aspects and thus remained devoid of the contributions of the linguistic studies. This study, therefore, is an attempt to analyse the formal and linguistic aspects of Işık-Name which was translated into modern Turkish by Sedit Yüksel. The first part of the study aims at elucidating the main characteristics of Old Anatolian Turkish taking the Işık- Name of Muhammed as the target text to trace the formal traits of the language of the time. This part of the study approaches the language under the titles of inflectional verbs and inflectional nouns. Muhammed?s Işık-Name has been taken as the target text to compare and contrast Modern and Old Anatolian Turkish?s grammatical traits to humbly contribute to the lingusitic studies of Turkish.