Avrupa Birliği ile Akdeniz ülkeleri arasında iktisadi ilişkiler

Abstract

Akdeniz Havzası, ?Eski Dünya Karaları? olarak da bilinen Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının kesişim noktasında yer alan, bu sebeple ilk medeniyetlerden bu yana birçok uygarlığa ev sahipliği yapan bir coğrafi bölgedir. Medeniyetler arası ilişkiler tarih boyunca farklı şekillerde devam etmiş, kimi zaman mal ticareti kimi zaman ise sömürgecilik faaliyetleri seklinde sürdürülmüştür. Günümüz modern dünyasında bu ilişkiler ticari faaliyetler üzerine yoğunlaşmış ve çağın gereklerine göre şekillendirilmiştir. Akdeniz Havzası'nın genel olarak değerlendirmesi yapılırsa, birbirinden tamamen farklı ekonomik, politik ve sosyolojik koşullar dikkatleri çekecektir. Bu farklılıklar sebebiyle Havza iki farklı gruba ayrılacak, ?Kuzey? ve ?Güney? olarak adlandırılacaktır. Akdeniz'in kuzeyi, günümüzün en kurumsal uluslarüstü oluşumlarından birisi olan Avrupa Birliği ve aday ülkeleri ile temsil edilirken, güneyi Mağrip ve Maşrek ülkeleri ve bunlara ek olarak birçok açıdan kendi bölgesi için istisnai bir ülke olan İsrail tarafından temsil edilecektir. Farklılıklara kısaca değinmek gerekirse, Kuzey'de demokratik devlet şekilleri, sanayileşmiş ekonomiler, insan haklarına saygılı toplum yapıları karşımıza çıkarken, Güney'de kısa süre öncesine kadar devam eden otokratik rejimler, tarıma dayalı ekonomiler ve insan hakları ihlallerinin çokça rastlandığı toplumsal bir düzen dikkatleri çekecektir. 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren, Akdeniz'in Kuzey'i ve Güney'i arasındaki ilişkiler resmileştirilmiş, ikili ticari anlaşmalar yerini bölgesel politikalara bırakmıştır. Bu çalışmada, ilk bölgesel politikadan günümüzde de varlığını sürdüren birlik oluşumuna kadar geçen süreç incelenecek ve istenilen amaçlara ulaşmada ne denli yol kat edildiği analiz edilecektir.