Tüketim Kültürü Ekseninde Dijital Reklamların Tüketicinin Satın Alma Davranışlarındaki Rolü: Youtube Reklamları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için bir zaruriyet olan tüketim, insanlığın ilk zamanlarında barınma, beslenme, giyinme, hayatta kalma gibi çeşitli temel ihtiyaçların karşılaması anlamında kullanılan bir kavramdır. Fakat teknolojinin gelişmesi, arz-talep dengesinin değişmesi, üretim ve tüketim faaliyetlerinin artması tüketim davranışlarını etkilemiş ve 19. yüzyıl sonunda bireylerin istekleri, ihtiyaçlarının yerini almıştır. Bu doğrultuda tüketim, temel ihtiyaçların ötesinde çeşitli psikolojik ve sembolik nedenler doğrultusunda gerçekleşen bir olgudur. Toplumun genelinde yaşanan bu değişim sonucunda kültür de değişim sürecine girmiş ve bireylerin "tüketerek var olduğu" yeni bir kültür meydana gelmiştir. Bu kültür birçok sosyal bilimci tarafından "tüketim kültürü" olarak adlandırılmaktadır. Günümüz toplumlarında ise "tüketim kültürü" hakimiyetini daha da arttırmıştır. Birey toplumda tükettikleriyle statü elde etme ve sosyalleşme çabası içine girmiştir. Reklamlar ise tüketim kültürünün devamını sağlayan en önemli araçlardan biridir. Çünkü reklamlar ihtiyaçları hatırlatmanın, bireyi satın alma davranışına ikna etmenin yanında statü elde etmek gibi çeşitli soyut anlamlar doğrultusunda sahte ihtiyaçlar yaratmaktadır. Bu doğrultuda sosyal medya platformları bireylerin aktif olarak varlık gösterdiği, satın aldıklarını göstererek statü elde etmeye, tüketerek var olmaya çalıştığı en önemli ortamlardır. Bireyin sosyal medyada aktif olduğunu ve tüketime hazır olduğunun farkına varan reklam verenler de sosyal medya reklamlarına yönelmiştir. Günümüzde ise sosyal medya platformları reklam mecrası olarak aktif kullanılmaktadır. Bu doğrultuda hazırlanan çalışmada, Youtube reklamlarının tüketicinin satın alma davranışlarındaki rolü incelenecektir. Araştırma, nicel araştırma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak demografik bilgiler, reklamın algılanan değeri ve satın alma davranışlarına yönelik soruların yer aldığı anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi farklı cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim seviyesi, meslek ve aylık gelir özelliklerine sahip 413 katılımcıdır. Elde edilen veriler SPSS 24.0 programına aktarılıp, analiz edilip, yorumlanmıştır.