İş Hukukunda işçi ücretinin ödenmemesinin hukuki sonuçları

Abstract

Ücret, işçi veya işveren sıfatıyla toplumdaki çok sayıda insanı ilgilendiren, işçilerin yaşamları üzerinde hem sosyal, hem de ekonomik açıdan önemli etkileri olan, işverenler açısından da finansal olarak önem taşıyan bir konudur. Bireysel iş hukukunun temel gayelerinden biri olan sermaye ve emek arasındaki dengenin kurulmasından ücret unsurunun soyutlanması mümkün değildir. Bu sebeple, her ne kadar hukuk düzeninde sözleşme serbestisi temel prensip olarak kabul edilmekteyse de, iş sözleşmeleri sözleşme serbestisi ilkesinden ayrılarak kanunlar çerçevesinde sınırlamalara tabi tutulmuş, bu kapsamda ücretin asgari sınırları belirlenmiş ve kanunlarla ücrete çeşitli güvenceler getirilmiştir. Ücretin korunmasına ilişkin bu düzenlemeler tek başına yeterli olmayacağından, ücretine kavuşmasını temin etmek için işçiye, bazı yasal haklar da sağlanmıştır. Bu kapsamda işçiye, ücretinin ödenmemesi durumunda başvurabileceği çeşitli haklar tanınmış, bunun bir neticesi olarak işverenin karşılaşacağı hukuki sonuçlar ve yaptırımlar düzenlenmiştir. Bu çalışmada önce ücretin tanımı ve kapsamı, ücret sistemleri, ücretin sözleşme serbestisi ile belirlenmesindeki sınırlamalar ve ücretin güvencesi anlatılmıştır. Daha sonra, ücreti ödenmeyen işçiye tanınan haklar kapsamında işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı, iş görmekten kaçınma hakkı, ödenmeyen ücretinin dava veya icra takibi yoluyla aynen ifasını talep etme hakkı ve kanunlarda düzenlenen diğer haklar anlatılmış, ücretin ödenmemesinin hukuki sonuçları açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ücret, işçi, ücretin korunması, haklı nedenle fesih, iş görmekten kaçınma hakkı, aynen ifaWage is an issue that concerns a large number of people in the society as an employee or employer and has significant social and economic impacts on the lives of employees and is financially imperative for employers. It is not possible to ignore the subject of wage while establishing the balance between capital and labor, which is one of the basic aims of individual labor law. For this reason, although liberty in contract is accepted as the basic principle in legal order, employment contracts are separated from this principle as they are subject to restrictions within the framework of the laws and the concept of minimum wage and various guarantees for wage have been introduced by law. Since these regulations on wage protection would not be sufficient by themselves, legal rights that employeees can exercise to achieve their wages, have also been provided. In this context, various rights have been granted to employees in case of non-payment of wage, and as a result, legal consequences and sanctions to be faced by the employers were structured. In this study, initially, the definition and the scope of wage, wage systems, limitations in the determination of wage within the concept of liberty of contract and the guarantees on wage are explained. Subsequently, within the scope of the rights granted to the unpaid employee, the right to terminate the contract for just cause, the right to avoid of work, the right to demand the specific performance of the unpaid wage through litigation or enforcement proceedings and other rights regulated in laws were explained and the legal consequences of non-payment are clarified. Key Words: Wage, employee, wage protection, right to terminate the contract for just cause, right to avoid of work, specific performance