Berci Kristin Çöp Masallarında Gecekondu Kültürü

Abstract

Her türlü karnavalesk tecrübenin yaşandığı gecekondu kültürü, o yerde yaşayanlar için bir kimlik yaratır. Kendi benzerleriyle bir arada yaşayan gecekondulu, bu bağlantı nedeniyle “oralı”; ancak kentin cazibesi karşısında “oralı olamayan”dır. Latife Tekin’in Berci Kristin Çöp Masalları romanında Çiçektepe Mahallesi’nde yaşayan insanlar, kenti algı alanına dâhil edemediği için kenti kondu kültürüne taşımaya çalışırlar. Ancak bu, var olanı bozduğu gibi kentle-kenar mahalle arasındaki çatışma alanlarının artmasına yol açar. Bu değişim ve dönüşüm Çiçektepe Mahallesi’ndeki insanlar açısından kültürel parçalanmayla sonuçlanır. 20. yüzyılın önemli düşünürlerinden Mikhail Bakhtin’in kronotop teorisine göre, edebiyat eserlerinde zamanın adeta ete ve kemiğe bürünmesi; mekânın ise zaman ve tarih tarafından anlamlandırılması mümkündür. Bu bağlamda, romanda mekân ve zamana değinilmese de kronotoplar aracılığıyla hissedilen kültürel bağlam, 1970’lerin sonunda göç ve yoksulluk sorunsalının irdelendiğini ortaya koyar. Latife Tekin, gecekondu yaşantısını şekillendiren ana unsurlardan biri olarak “arabeskleşme” sürecine de romanda çeşitli şekillerde temas eder. Çiçektepe bir eşiktir. Kentin içinde olmakla kent kimliği edinmeye en yakın; bununla birlikte farklı ve birbiriyle çelişkili kültürel öğeleri nedeniyle kentle uzlaşamayan bir mekândır. Var olan toplumsal düzenle bütünleşemeyen Çiçektepeliler bir süre sonra var olanı kendi çıkarları doğrultusunda değiştirme yoluna gider. Belirsiz bir zamanda ve belirsiz bir mekânda vücut bulan kurgusuyla Berci Kristin Çöp Masalları’nda ‘berci’likten (saf ve temizlikten), ‘kristin’liğe (fahişelik ve ahlâkî çöküntüye) geçişin hikâyesi anlatılır.

The slum culture, where all kinds of carnivaleque experience is had, creates an identity for those who live there. The slum dweller lives there together with the similar ones. Because of this relationships, he is the one “from there”, but in the face of the charm of the city, he is the one who “cannot be from there”. In the novel Berci Kristin Garbage Tales of Latife Tekin, because the people living Cicektepe neigbourhood cannot include the city in the zone of perception, they try to carry the city into the slum culture. However, this is not only spoils the pre-existing one, but also leads to a rise in cinflicting areas between the city and slums. This cahnge and transformation results in cultural fragmentation in terms of the people in Cicektepe neigbourhood. According to chronotope theory of Mikhail Bakhtin, who is one of the most important thinkers of the twentieth century, in literature works, it is possible for time almost shapes in flesh and bones; as for place, it is possible to be given meaning by time and history. In this context, the cultural context felt through chronotops, although not spelled out in roman space and time, reveals that the problem of immigration and poverty has been examined at the end of the 1970s. Latife Tekin, as one of the main elements shaping the shanty experience, comes into contact with the "arabesque" process in various forms. Cicektepe is a threshold. Being in the city is the closest to getting the identity of the city; it is a place that cannot reconcile with the city due to different and contradictory cultural items. People live in Cicektepe, who cannot integrate with the existing social order, goes to a way of changing the existing ones in the direction of their own interests. At the uncertain time and in an ambiguous space, Berci Kristin Garbage Tales tells the story of the transition from 'berci' (pure and clean) to 'kristin' (prostitution and moral depression).