Türk Bağımsızlık Savaşı'nın Anlamı ve Diplomatik Sonuçları

Abstract

Türk Kurtuluş Savaşı’nın diplomatik anlamı ve sonuçları tarihyazımında nispeten daha az tartışılmıştır. Daha çok savaş üzerine odaklanan yazında diplomasi tek tek ilişkiler bazında fazla analiz edilmeden anlatılmıştır. Buradan hareketle bu konuşma, Türk Bağımsızlık Savaşı’nın diplomatik tarafını genel olarak ne anlama geldiği üzerinden analiz edecek ve savaşın diplomatik sonuçlarına odaklanacaktır. Öncelikle belirtilmesi gereken husus, Milli Mticadele’de savaş ve diplomasinin ayrılmaz bir bütün olduğudur. Ankara hükümeti her sıcak çatışmanın öncesi ya da sonrasında Müttefik devletlerle müzakere zemini yaratmaya çalışmıştır. Ankara hükümetinin bu diplomatik çabalarında iki önemli husus dikkati çeker. Birincisi hükümetin kendisini tanıtma arzusudur. Zira, her diplomatik adım Ankara hükümetinin uluslararası camiadaki meşruiyetini sağlamlaştırmıştır. İkincisi ise, belirli koşullar altında barış isteğidir. Koşullar zamanın şartlarına göre değişse de, bağımsızlık konusu Ankara hükümeti için en önemli diplomatik hedef olmuştur. Bu tutum Lozan’da da değişmemiştir. Konuşma, Türk Bağımsızlık Savaşı’nın diplomatik sonuçlarını da bu yönden ele alacak ve Lozan Barış Antlaşması’nın ortaya çıkardığı statükonun uluslararası politika ve aynı zamanda Türkiye açısından diplomatik sonuçlarını analiz edecektir. Lozan Antlaşmasının özellikle Paris Barış Antlaşmaları arasındaki yerine bakılacak ve Türkiye’nin uluslararası konumu açısından getirdiği yeniliklere odaklanılacaktır. Bu bağlamda, Birinci Dünya Savaşı’m bitiren antlaşmalarla kıyaslandığında atipik olan Lozan Antlaşmasının Türkiye’nin iki savaş arası dönem dış politika yapımını derinden etkilediği belirtilecektir.