Bakü’de İnşa Edilen Çok Katlı Konut Yapılarının Cephe Biçimlenişleri

Abstract

Azerbaycan’da konut üretim süreçlerinde, özellikle 20. yüzyılda önemli değişiklikler yaşanmıştır. Çok katlı konutlara geçiş, hızlı yapım süreci ve beraberinde getirdiği birbirine benzer projeler, inşaat kalitesindeki düşüş gibi yaşanan değişiklikler Azerbaycan’da en çok Bakü’de kendini göstermiştir. Nüfus yoğunluğunun artışı, teknolojideki yenilikler, ekonomik, sosyal ve siyasi faktörler bu duruma neden olan etkenler arasındadır. Bu çalışmada, 20. yüzyılın başından günümüze kadar uzanan bir asırlık zaman diliminde, Bakü’deki çok katlı konut yapılarının cephe biçimlenişleri incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda, cephe biçimlenişlerinin üç farklı zamanda diliminde değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Bu zaman dilimleri, 1920–1950 yılları arası, 1950–1990 yılları arası ve 1990’dan günümüze olmak üzere üç dönem olarak ele alınmıştır. Dönemlerin karakteristik özelliklerini en iyi yansıttığı düşünülen, ilk dönemde 10, sonraki dönemde 8 ve en son dönemde 6 olmak üzere toplam 24 çok katlı konut seçilmiş ve cephe özellikleri incelenmiştir. İncelenen örnekler üzerinden yapılan alan çalışmasında, Bakü’deki çok katlı konutların cephe biçimlenişlerinde inşa edildiği döneme özgü, yapım teknikleri, kullanılan malzemeler ve cephe elemanları açısından farklılıklar tespit edilmiştir.There have been significant changes in the residential construction processes in Azerbaijan, especially in 20th Century. Changes brought about by the advent of multi-story residential structures, rapid mass building techniques and the resulting copycat buildings and the decline in construction quality in Azerbaijan are most evident in Baku. Factors such as the increase in population density, technological innovations, economic, social and political changes have contributed to this situation. In this study, façade configurations of multi-storey residential buildings in Baku have been investigated from the start of the 20th Century to present day. Research results indicate that there have been significant changes these factors in three different time periods. The three distinctive time periods used in this study are the years from 1920 to 1950, 1950 to 1990 and 1990-present day. 10, 8 and 24 multi-storey buildings which are thought to reflect the characteristic features of their time periods have been selected from the first, second and third time periods, respectively and their facade configurations have been investigated. Distinct time period specific features in terms of construction methods, construction materials and façade components in the facade configurations of multi-storey residential buildings in Baku have been identified in the field study conducted on the investigated examples.