Türk Ceza Hukukunda Teşebbüs

Abstract

Oluşu bakımından suç birdenbire değil, zaman içinde meydana gelmektedir. Bu kapsamda, suçun aşamaları kural olarak düşünce, hazırlık, icra ve tamamlanma aşamaları olarak sıralanabilir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu uyarınca teşebbüsü, bir suç işleme kararı alan ve suç yolunda ilerleyen failin, icra hareketlerini gerçekleştirmesine rağmen elinde olmayan nedenlerle icra hareketlerini tamamlayamaması veya icra hareketlerini tamamlamasına rağmen sonucun gerçekleşmemesi olarak tanımlamak mümkündür. Her ne kadar icra hareketleri tamamlanmamış veya icra hareketleri tamamlanmasına rağmen sonuç gerçekleşmemiş ise de, failin o aşamaya kadar yaptığı eylemlerin cezasız kalması düşünülemez. Zira toplum düzeni bakımından somut bir tehlike söz konusudur. Bu nedenle, doktrinde teşebbüsün cezalandırılma nedenini açıklayan çeşitli teoriler ileri sürülmüştür. Bu teorileri objektif, sübjektif ve karma teoriler olarak belirtmek mümkündür. Buna karşılık, kişiler hakkında ceza müeyyidesi uygulanması, işlenen fiilin ceza kanununda yasaklanan suç tipine uygun olmasına bağlıdır. 5237 sayılı TCK uyarınca hiç kimse kanunun açıkça suç saymadığı bir fiilden dolayı, bir fiil için kanunda gösterilen ceza dışında bir ceza ile veya kanunda gösterilen cezadan daha ağır bir ceza ile cezalandırılamaz. Bu nedenle, icra hareketlerinin tamamlanamadığı veya icra hareketleri tamamlanmasına rağmen neticenin gerçekleşmediği durumlarda da cezalandırmaya imkan tanıyan düzenlemelere ihtiyaç vardır. Teşebbüse ilişkin hükümler, suçun tamamlanmış haline nazaran teşebbüs aşamasında kaldığı hallerde de cezalandırmaya imkan tanıdığı için genişletici bir etkiye sahiptir. Teşebbüs, diğer suç tiplerinde olduğu gibi maddi ve manevi olmak üzere iki unsurdan oluşmaktadır. 5237 sayılı TCK hükümleri uyarınca teşebbüs derecesinde kalan suçun maddi unsuru elverişli hareketlerle doğrudan doğruya suçun icrasına başlama ancak tamamlayamama, manevi unsuru ise suç işleme kastıdır. Öte yandan, teşebbüse ilişkin düzenlemeler "Genel Hükümler" bölümünde düzenlendiğinden, kural olarak bütün suçlara teşebbüs mümkün olmakla birlikte, yapıları ve yasal düzenlemeler gereği bazı suçlara teşebbüs mümkün değildir. Anahtar Kelimeler: Suç yolu, teşebbüs, objektif ve sübjektif teori, icra hareketlerine başlama, hareketin elverişli olması, icra hareketlerinin tamamlanamaması.

In terms of its formation, crime occurs in time, not abruptly. Within this scope, the phases of crime can be listed as thinking process, preperation process, performance process and completion. According to the Turkish Criminal Code, a person who acts with the intention of committing crime but fails to perform the acts necessary to commit the crime due to a cause beyond his control, is considered to have attempted to commit crime. Since the perpetrator acts with the kind of mental state required for commission of the crime, he should be punished due to the fact that concrete threat occurs in society. That's why, some theories has been suggested in doctrine about the reasons why criminal attempt should be punished. These theories can be listed as objective, subjective and mixed theories. According to the Turkish Criminal Code, a person may neither be punished nor be imposed cautionary judgment for an act which does not explicitly constitute an offence within the definition of the Law. Furthermore, application of punishments and security precautions besides those stipulated in this Law is not allowed. Therefore, there is a need to punish the offender in which he fails to perform the acts necessary to commit the crime due to a cause beyond his control. Thus, articles about the criminal attempt extends criminal liability. Criminal attempt also has two elements which are material and moral. In terms of Turkish Criminal Code, material elements of criminal attempt are failing to perform the acts necessary to commit the crime despite the proper behavior and moral element of criminal attempt is intention of committing crime. As a rule, it is possible to attempt in every types of crime but some types of crime cannot be attempted because of their structure. Key Words: Attempt, objective and subjektive theory, attempt to commit a crime, performance of a crime, failing to perform the acts necessary to commit the crime