Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Abstract

Günümüzde sosyal ağlar yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Sosyal ağların kullanımı bireylerin iletişimolanaklarını geliştirip hayatlarına katkı sağlasa da teknolojinin aşırı kullanımı giderek artan bir bağımlılıkproblemini de beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı, bilimsel bağımlılık belirtilerini kapsayangeçerli ve güvenilir bir Sosyal Ağ Bağımlılığı Ölçeği’nin (SABÖ) geliştirilmesidir. Geliştirilen geçerlive güvenilir Türkçe bir ölçme aracı sayesinde sosyal ağların toplum içinde problemli kullanımı ortayakonabilecek ve bireyler sosyal ağ bağımlılığı hakkında farkındalık kazanabilecektir. Çalışmanın 285katılımcısı mevcuttur. Katılımcıların büyük çoğunluğu üniversite öğrencisi ve mezunudur (n=267).İlgili alanyazın taraması sonucunda diğer bağımlılık türlerinde de yer alan dikkat çekme, duygu durumdeğişikliği, tolerans, geri çekilme belirtileri, çatışma ve nüks etme, sosyal ağ bağımlılığının ana bileşenleriolarak kabul edilmiştir. SABÖ’de yer alan 37 madde ile Açımlayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Yapılan faktöranalizi sonucunda uygun olmayan 11 madde silindikten sonra toplam varyansın % 63.6’sını açıklayan, 26madde ve beş faktörden oluşan SABÖ’nün son hâli elde edilmiştir. SABÖ’nün iç tutarlılık değerleri ölçeğinbütünü ve alt faktörler için .87 ile .95 değerleri arasında; maddelerin madde toplam korelasyonlarının .46ile .74 değerleri arasında değiştiği ortaya çıkmıştır. Doğrulayıcı Faktör Analizi ile elde edilen modelin uyumindeksleri incelenmiş ve Ki-kare değerinin (chi2=601.849, df=286, p=0.00) manidar olduğu görülmüştür.Social networks are very widely used in today’s world. Although the use of social networks contributes to individuals’ lives by improving communication opportunities, excessive use gives increasing rise to addiction related problems. The purpose of this study is to develop a valid and reliable Social Network Addiction Scale (SNAS) covering scientific indications of addiction. With the help of a valid and reliable Turkish measurement tool, the problematic use of social networks in society can be revealed and individuals can gain awareness about social network addiction. There were 285 participants in this study. The vast majority of participants were university students and graduates (n = 267). A comprehensive literature review revealed the main components of social network addiction to be salience, mood modification, tolerance, withdrawal symptoms, conflict, and relapse. An explanatory factor analysis was conducted following items’ pool creation process. The factor analysis revealed that the final form of the SNAS consisted of 26 items and five factors and explained 63.6% of the total variance. Internal consistency values of the SNAS ranged from .87 to .95 for the whole scale and sub-factors, whereas total correlations between items ranged from .46 to .74. A Confirmatory Index Analysis was used to determine the model’s fit index and Chi-square value (chi2= 601.849, df = 286, p = 0.00), and were found to be significant.