Çalışanların Yarattıkları Eserler Üzerinde Fikri Haklar

Abstract

Fikri Mülkiyet Hukukunun iki bölümden birisi olan telif hakları Türk Hukuku’da 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nca düzenlenmiştir. Bu kanun sıkça değişikliğe uğramıştır ve bu değişikliklerin en önemlisi vee n sık görülenleri işverenlerin çalışanlarının ürünleri ve çalışmaları üzerindeki haklarıyla ilgili olanlardır. Tarihlere göre çalışan ve işverenlerin haklarıyla ilgili hükümler üç defa değişikliğe uğramıştır. Bu yasada yapılan son değişiklik uyarınca işverenler çalışanlarının yarattıkları eserlerden doğan hakları sadece kullanma yetkisine sahiptirler, buna karşın mülkiyet hakkına sahip değillerdir. Buna karşın bu konuda doktrinde tartışmalara sebebiyet veren belirsiz ve ihtilaflı noktalar vardır. Bunlardan birisi “hak sahibi olma” ve “hakkı kullanma gücüne sahip olma” terimleri arasındaki ayırımı yapmakla ilgilidir. Bir diğeri bu gücün sadece maddi hakları mı yoksa aynı zamanda manevi hakları da kapsayıp kapsamadığı ile ilgili sorundur. Bir başka sorun da işcilerin sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerinin gerektirdiği performansın bir sonucu olan hizmet ve ürünlerin tespit edilmesindeki güçlüklerle ilgilidir. Buna ilave olarak “işin doğası ve kapsamı”nın işverenin işciyle olan sözleşme ilişkisi sürecinde ortaya çıkan ürünler üzerindeki hakkını gerekçeli kılması gerekmektedir.Copyrights as one of two divisions of intellectual property are regulated by Act for Intellectual and Artistic Works (numbered 5846, dated 1951) in Turkish Law, This Code has been amended several times and one of the most frequent and important amendments is about the rights of employers on works or products of their employees. As per date, provision of that code which is related to employers and employees position, has been shifted for three times. According to last version of this rule, employers have entitled only have power of using this rights but ownership on them. However there are also some indefinite and controversial points on this concept which give rise to discusions in doctrine. One of them is making distinguish between term of “having rights” and term of “having power of using rights”. The other one is the problem of whether this power includes only material rights or also includes moral (immaterial) right. Another problem area is difficulties on determination of works and products which are result of employees performance of their contractual obligation. In addition to this element, “nature and circumstances of work” must justify the rights of employer on product which have been created during the contractual relation. In my article below I tried to explain and summarize these issues.