Tescilsiz Markanın Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması

Abstract

Sınai mülkiyet haklarının önemli bir bölümünü oluşturan markalar, fikri mülkiyetin korunması ve dış dünyaya açılarak üçüncü kişiler nezdinde bir varlığa kavuşması bakımından büyük bir öneme sahiptir. Ticari hayatın içinde bulunan ve ticari ilişkilerin öznesi olan faaliyetler, markanın sağlamış olduğu ayırt edicilik unsuru nedeniyle devamlılığını koruyabilmekte ve dış dünyaya etki edebilmektedir. Söz konusu ticari faaliyetler meydana getirilirken, ticari yaşamın ana unsuru olan kar elde etme amacı ile bağlantılı olarak rekabet içeren bir ortam oluşabilmektedir. Bu rekabet kapsamında birtakım faaliyetler rekabet yasağına aykırı bir duruma sebebiyet verebilmekte ve haksız bir fiilin meydana gelmesi sonucunu doğurabilmektedir. Ticaret hukuku bakımından haksız fiil kabul edilen hallerin içinde ise haksız rekabet karşımıza çıkmaktadır. Türk hukukunda markanın kazanılması bakımından kabul edilen temel ilke, tescil ilkesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Söz konusu ilke gereğince gerçek veya tüzel bir kişinin marka hakkına sahip olabilmesi için markanın Türk Patent Kurumu tarafından tutulan marka siciline tescil edilmesi gerekmektedir. Ancak bahse konu ilkenin bir istisnası olarak, henüz tescil edilmemiş markalar için bir hak iddiasında bulunulması geçerli kabul edilmiş ve markasını tescil ettirmeyen kişilerin hakkı korunmaya çalışılmıştır. Tescilsiz marka sahipleri; markalarının izinsiz kullanılmasını, kendi emek ve sermayelerinden yararlanılmasını ve markanın kullanılması suretiyle kar elde edilmesini engelleme hakkına sahiptir. Tescilsiz markalara ilişkin söz konusu hukuka aykırı faaliyetler, haksız rekabet hükümleri altında yaptırıma uğramakta ve marka sahipleri korunmaktadır. Haksız rekabet hükümleri kapsamında ise hem ihtiyati tedbir talebi hem de hukuki ve cezai yaptırım söz konusu olmaktadır. Huzurdaki çalışmamızda tescilsiz markaların haksız rekabet hükümleri gereğince korunması, hak kayıplarının engellenmesi ve rekabet hukukuna uygunluğun sağlanması suretiyle ticari faaliyetlerin devamlılığının ne şekilde sağlanabileceği incelenmektedir. Çalışmamızda öncelikli olarak markanın tanımı, kapsamı ve unsurları detaylı bir şekilde incelenecektir. İlgili bölüm içerisinde markanın hem Sınai Mülkiyet Kanunu hem de Türk Ticaret Kanunu kapsamında tescilli ve tescilsiz olması bakımından bir değerlendirme yapılacak ve özellikle karıştırılma ihtimali ve iltibas konularına değinilecektir. Yapılan değerlendirme içerisinde markanın haksız rekabete konu olabileceği hususlar incelenecek ve tescilsiz markanın haksız rekabet hükümlerine göre ne şekilde korunabileceği açıklamaya kavuşturulacaktır. Çalışmanın son bölümünde ise Türk Ticaret Kanunu ve Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında yer alan haksız rekabet hükümleri ve haksız rekabet sonucunda başvurulabilecek hukuki ve cezai yollar ayrı bir biçimde açıklanacaktır. Bu bölümde tescilsiz markaya ilişkin bir haksız rekabet halinin ortaya çıkması sonucunda açılabilecek tespit davası, haksız rekabetin meni davası, haksız rekabetin refi davası, maddi ve manevi tazminat davaları, ceza davaları, önleyici tedbirler ve söz konusu hususlara ilişkin usul kuralları detaylı bir şekilde incelenecektir.