Hasan Bin Abdurrahman'ın "Terceme-i Mâ-lâ Tes'iet Tabîb Cehlehû" Adlı Eseri [100b-200a] (Dilbilgisi İncelemesi - Çeviriyazılı Metin - Dizin)

Abstract

Bu tez çalışmasında Hasan bin Abdurrahman'ın, XIV. yüzyılda yaşadığı bilinen Yusuf bin İsmail İlyas el-Hûyî el-Bağdâdî el-Kutubî el-Şafiî'nin Mâlâ Yeseuʼt-Tabîb isimli eserini tercüme ederek ve de kendisi de eklemeler yaparak oluşturduğu Terceme-i Mâlâ Tes'iet Tabîb Cehlehû adlı eserinin 100b-200a varakları arasındaki bölümü incelenmiştir. Çalışma Dilbilgisi İncelemesi, Çeviriyazılı Metin ve Dizin bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Eski Oğuz Türkçesi döneminde yazılmış önemli tıp kitapları hakkında kısa bilgiler verilmiştir. İnceleme bölümünde art ve eş zamanlı yöntemler kullanılarak metnin yazım, ses ve biçim özellikleri çıkarılmıştır. Son olarak metnin söz varlığı hakkında istatiksel bilgiler verilmiştir. Dizin kısmında ise çevriyazılı metinde geçen bütün kelimeler, kaynak dil, metne bağlı anlamsal ve yapısal özellikleri belirtilmek suretiyle gösterilmiştir. Eserde çoğunluğu Türkçe, Arapça, Farsça, Yunanca'dan olmak üzere birçok dilden bitki, hayvan, hastalık, ilaç, organ ve cevher ile ilgili çeşitli sözcükler kullanıldığı tespit edilmiştir. Eski Oğuz Türkçesinin son döneminde yazılmış olan eser, çeşitli bitkilerden ve hayvanlardan elde edilen karışımlarla bazı hastalıklara tedavi reçeteleri sunması dolayısıyla tıp alanında, metinde hem terimler için hem de açıklamalarda kullanılan Türkçe kelimeler açısından da Türk dili bakımından oldukça değerlidir.