Beliren Yetişkinlerde Toplumsal Cinsiyet Algısı ile Özyeterlik ve Kendini Sevme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışma beliren yetişkinlerin toplumsal cinsiyet algıları ile öz-yeterlik ve kendini sevme düzeyleri arasındaki ilişkiyi saptamaya yönelik olarak planlanmıştır. Bunun yanında çalışmada beliren yetişkinlerin toplumsal cinsiyet algılarının, cinsiyete ve annenin aktif olarak çalışma durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Yöntem: 2018-2019 öğretim yılının bahar döneminde gerçekleştirilen çalışma, uygun örnekleme yöntemi ile ulaşılan 18-24 yaşları arasındaki 177 beliren yetişkini kapsamaktadır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel araştırma desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği, İki Boyutlu Benlik Saygısı: Kendini Sevme/Özyeterlik Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen verileri analiz etmek için SPSS 25.0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Beliren yetişkinlerin toplumsal cinsiyet algıları ile kendini sevme ve öz-yeterlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi belirlemek üzere Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı Tekniği ve toplumsal cinsiyet algısının cinsiyete ve annenin çalışma durumuna göre farklılaşması durumunu belirlemek için ise Bağımsız Gruplar t-Testi uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmaya katılan beliren yetişkinlerin %36,8’i erkek, %63,2’si ise kadınlardan oluşmaktadır. Bu bireylerin %38’inin annesi çalışmakta olup, %62’sinin annesi aktif olarak çalışmamaktadır. Çalışmada toplumsal cinsiyet algısının cinsiyete göre kadınların lehine anlamlı düzeyde farklılaştığı (p<0.05) görülmüştür. Kadınların Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği puan ortalaması 111.18, erkeklerin ise 92.87’dir. Çalışmaya katılan bireylerin toplumsal cinsiyet algıları puanları ortalamasının annenin çalışma durumuna göre anlamlı bir farklılık (p<0.05) gösterdiği bulunmuş, annesi çalışan bireylerin toplumsal cinsiyet algısı puan ortalamasının 112.38, annesi çalışmayan bireylerin ortalamasının ise 99.56 olduğu görülmüştür. Çalışmaya katılan bireylerin toplumsal cinsiyet algıları ile kendini sevme (r= -,038) alt boyutu arasında negatif yönlü düşük düzeyde ve öz-yeterlik (r= 0,058) alt boyutu ile pozitif yönlü düşük düzeyde ilişki bulunduğu görülmüştür. Sonuç: Yapılan çalışma sonucunda, hayatlarının önemli alanlarında deneyimlerde bulunması beklenen beliren yetişkinlerin toplumsal cinsiyet algıları üzerinde cinsiyet ve annenin çalışma durumunun anlamlı bir etkisinin olduğu ortaya konmuştur. Bunun yanında bu bireylerin toplumsal cinsiyet algıları ile öz-yeterlik ve kendini sevme düzeyleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmamıştır. Sosyal olgunlaşma süreci içindeki beliren yetişkinler için, sosyal bir kavram olan toplumsal cinsiyet algısının anlamın saptamak önemli görünmektedir. Bu çalışma literatür ile uyumlu olarak, beliren yetişkinlerde kadınların toplumsal cinsiyet algısının erkeklere göre daha olumlu olduğunu ve annenin beliren yetişkinlikte de bir rol model olarak toplumsal cinsiyet algısına olumlu katkılarda bulunduğunu göstermesi açısından önemlidir. Bu dönemde bireylerin toplumsal cinsiyet algıları ile öz-yeterlik ve kendini sevme düzeyleri arasında beklenen kuvvette ilişkiler bulunmamasının ise alanyazın ile çelişkiler gösterdiği söylenebilir. Toplumun ürettiği bir kavram olan toplumsal cinsiyet algısının olumluluğu ile bireylerin öz- yeterlik ve kendini sevme düzeyleri arasında düşük düzeyde ilişkilerin varlığı ortaya konmuştur. Toplumsal cinsiyet algısının yüksek oluşunun, aynı toplulukçu ve ataerkil kültürde yaşayan beliren yetişkinler için sosyal uyumsuzluk yaratabilecek bir unsur olabileceğinden hareketle, bu bireylerin toplumsal onaylanma ihtiyaçlarının varlığının bu sonuçta etkili olabileceği düşünülmektedir. Toplumsal cinsiyet algısı ile ilişkili olabilecek ve onu açıklayabilecek değişkenlerin belirlenmesinin ve bu algının yükseltilmesi için gerekli adımların atılmasının gerek bireysel gerek toplumsal anlamda önemli olduğuna inanılmaktadır.