Malatya'dan Derleme Sözlüğüne Katkılar

Abstract

“Malatya Ġli Ağızları” üzerine çalışırken Türkçenin söz varlığına dâhil olabilecek çok sayıda kelimeye tanık oldum. Derlediğim metinlerde rastladığım bu kelimeleri “Derleme Sözlüğü”nde aradım. Derleme Sözlüğü‟nde hiç olmayanları ya da olup da anlamı farklı olanları, bir başka ifadeyle Derleme Sözlüğü‟nde bu anlamıyla olmayan kelimeleri sıralamayı bir gereklilik olarak gördüm. Derleme Sözlüğü‟nde olup da Malatya‟dan derlenmemiş olanları dikkate almadım. Bu anlamda onlarca kelimeye rastladık. Bir de söylenişi veya yazılışı Malatya‟da az farklı olanları da hariç tuttuk. Örnek verecek olursak: Malatya‟da „çöorme < çevirme‟, Derleme Sözlüğü‟nde “çevirme: Etrafı duvarla veya çitle çevrilmiş küçük bahçe” olarak yer almış. Derlenen yerler arasında Malatya yok ama çevresindeki il ve ilçelerden derlenmiş. (Refahiye-Ezc.;Dy.; Kangal-Sv.; Bünyan-Ky.) Önceliğimiz Derleme Sözlüğü‟nde olmayan kelimeleri tespite yöneliktir.

While we were studying on “Malatya Ġli Ağızları” (Dialects of Malatya Province) we witnessed many words that can be added to Turkish vocabulary. We looked up at “Derleme Sözlüğü” for words that we came across in texts that we‟ve gathered. We saw the necessity to sort those words that never mentioned in Derleme Sözlüğü or words that have been added to the Derleme Sözlüğü but has different meanings. We‟ve excluded the words that already have beed added to Derleme Sözlüğü and added form Malatya. We encountered too many words in that form. Also we‟ve excluded the words that has little difference in writing and pronunciation than words that used in Malatya dialect. For example: In Malatya dialect, „çöorme < çevirme (to rotate)‟, in Derleme Sözlüğü „çevirme: little garden that surrounded by walls or fences‟ (We‟ve seen the difference in Derleme Sözlüğü, „çevirme‟ is a verb in first example and it‟s a noun in Derleme Sözlüğü‟s example). In Derleme Sözlüğü, among gathering places Malatya haven‟t been metioned, but provinces around Malatya have been. (Refahiye-Ezc.; Dy.; KangalSv.; Bünyan-Ky.) Our priority is to determine those words that haven‟t been mentioned in Derleme Sözlüğü.