Öğretmenlerin İş Doyumunun Yordayıcısı Olarak Örgütsel Güven ve Örgütsel Destek Algısı

Abstract

Bu araştırmada, öğretmenlerin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel destek algılarının belirlenerek, bu değişkenlerin iş doyumu düzeylerini ne denli yordadığını saptamak amaçlanmıştır. Araştırmanın modeli, nicel araştırma modellerinden ilişkisel tarama modelidir. Araştırmanın evrenini 2017 - 2018 eğitim - öğretim yılında Ankara ili Yenimahalle ilçesinde görev yapan resmi ilkokul, ortaokul ve lise öğretmenleri oluşturmuştur. Basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenen 497 öğretmen örneklem olarak araştırmaya katılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlere veri toplamak amacıyla "Kişisel Bilgi Formu", "İş Doyum Ölçeği", "Örgütsel Güven Ölçeği" ve "Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği" uygulanmıştır. Toplanan verilerin analizinde; betimsel istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans-ANOVA, Pearson korelasyon, basit ve çoklu regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin iş doyumu seviyelerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Algılanan örgütsel destek, örgütsel güven ve örgütsel güvenin alt boyutlarının ise çoğunlukla düzeyinde olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin iş doyumu düzeyi; cinsiyet, eğitim durumu, medeni hal ve branş değişkenlerine göre anlamlı fark göstermezken; yaş ve hizmet yılı değişkenlerine göre anlamlı fark görülmüştür. Buna göre 25 - 29 yaş ve 50 + yaş grubuna dahil öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri, 30 - 35 yaş, 36 - 40 yaş ve 41 - 49 yaş gruplarına dahil öğretmenlerin iş doyumu düzeylerinden daha yüksektir. Yine hizmet süresi 0 - 4 yıl ve 20 + yıl aralığında olan öğretmenlerin iş doyumu düzeyi, 5 - 9 yıl, 10 -14 yıl ve 15 -19 yıl aralığındaki öğretmenlerden daha yüksektir. Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek düzeyi; cinsiyet ve eğitim durumu değişkenlerine göre anlamlı fark göstermezken; medeni hal, branş, yaş ve hizmet yılı değişkenlerine göre anlamlı fark göstermektedir. Buna göre bekar öğretmenler evli öğretmenlerden, sınıf öğretmenleri ise branş öğretmenlerinden daha yüksek örgütsel destek algısına sahiptir. Ayrıca yaş aralığı 25 - 29 yaş ve 50 + yaş olan öğretmenler yaş aralığı 30 - 35 yaş, 36 - 40 yaş ve 41 - 49 yaş olan öğretmenlerden; hizmet yılı 0 - 4 yıl ve 20 + yıl olan öğretmenler hizmet yılı 5 - 9 yıl, 10 - 14 yıl ve 15 - 19 yıl olan öğretmenlerden daha yüksek örgütsel destek algısına sahiptir. Öğretmenlerin örgütsel güven ve alt boyutları olan yöneticiye güven ve paydaşlara güven düzeyi, cinsiyet değişkenine göre anlamlı fark göstermezken, meslektaşlara güven boyutunda erkek öğretmenler kadın öğretmenlerden daha fazla güvene sahiptir. Eğitim durumu değişkeni sadece paydaşlara güven boyutunda anlamlı fark göstermekte, lisans mezunu öğretmenler lisansüstü mezunu öğretmenlerden daha fazla güven hissetmektedir. Branş değişkenine göre örgütsel güven ve yöneticiye güven düzeyi farklılaşmakta, sınıf öğretmenleri branş öğretmenlerine göre daha fazla güven hissetmektedir. Medeni hal örgütsel güven ve alt boyutlarında ayırt edici etkiye sahip değildir. Yaş ve hizmet yılı değişkenleri ise örgütsel güven ve alt boyutlarında anlamlı fark yaratmaktadır. İş doyumu ve algılanan örgütsel destek arasında anlamlı, pozitif yönde ve orta düzeyde ilişki vardır. İş doyumu ile örgütsel güven, yöneticiye güven, meslektaşlara güven ve paydaşlara güven arasında anlamlı, pozitif yönlü ve orta düzeyde ilişki vardır. Araştırma verilerine göre algılanan örgütsel destek iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısıdır. Örgütsel güven, yöneticiye güven ve meslektaşlara güven iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı iken paydaşlara güven iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı değildir. Buna göre öğretmenlerin örgütsel destek düzeyleri arttıkça iş doyumu düzeyleri de artmaktadır. Aynı şekilde öğretmenlerin genel örgütsel güven düzeyleri ve al boyutları olan yöneticiye güven ve meslektaşlara güven düzeyleri arttıkça iş doyumu düzeyleri de artmaktadır. Ancak paydaşlara güven boyutu iş doyumu üzerinde anlamlı bir artışa sebep olmamaktadır.