Mekanı Anlama Üzerine Süreç Odaklı Bir Yaklaşım

Abstract

Çalışmanın amacı, mekanın yaşamla biçimlenen ve insan ile olan sarmal ilişkisinin temelini oluşturan hissedilen özelliklerini anlamaya yönelik bir kuramsal çerçeve ve yaklaşımın geliştirilmesidir. Bunun için öncelikle mekanın yaşamla biçimlenişi referans alınarak, mekanın hissedilen özelliklerinin oluştuğu, mekan ile bir araya gelme ilişkilerinin gerçekleştiği ilintiler ve bağlamlar incelenmiştir. Mekanı anlamlandıran ilk ilinti; mekanla ilk karşılaşmanın gerçekleştiği beden ile mekan arasında kurulmaktadır. Bireyin mekanı bedeni ile yaşaması bellekte şiirsel düşünme ile tariflenmektedir. Mekan; yalnızca insanları değil, aynı zamanda şeyleri de barındırır ve onlarla da anlam kazanır. Diğer taraftan, insan topluma bağımlı bir varlık olarak toplumsal yapı içinde mekanı deneyimlemektedir. Mekanın yaşamsal süreçlerle oluşan hissedilen özellikleri beden, şiir, şey ve toplum ilintileri ile yaşanmakta ve böylelikle anlaşılmaktadır. Mekanın hissedilen özelliklerini anlamamızı sağlayan bu ilintiler mekanda bir ağ örüntüsü içinde var olurlar. Bu örüntü, mekanın hissedilen özelliklerini anlamamıza imkan veren bağlam zeminini tanımlamaktadır. Bağlam zemini, ilinti örüntülerini oluşturan birleşenler ve kavramlar sentezlenerek ortaya konmuştur. Böylelikle mekanın hissedilen özelliklerini anlamak için kuramsal çerçeveye ulaşılmıştır. Sonrasında, kuramsal çerçeveye dayanılarak mekanın hissedilen özelliklerini anlamaya yönelik süreç odaklı, rastlantısallıkların, doğrudan ve dolaylı ilişkilerin sürece dahil edilebildiği bir yaklaşım geliştirilmiştir. Bu yaklaşım, mekanın hissedilen özelliklerinin tasarım sürecinde ve mevcut yapılarda sorgulanabilmesine kapı aralamaktadır. Çalışma bütününde yalnızca sonucun değil, sonuca giden yolun ve bu yolculuk deneyiminin neler söylediğinin de önemsendiği düşünme şekli benimsenmiştir.

The aim of the study is to develop a theoretical framework and approach to understand the sensed characteristics of space which are shaped by life and lay the foundation of its spiral relationship with human. To this end, referring to the formation of space by life, the correlations and context by which space’s sensed characteristics are constructed were examined. The first correlation that assigns meaning to space is the body in which the first encounter with the space occurs. An individual living the space in the body is described as poetical thinking in the mind. The space harbors not only humans but also the things and gains meaning along with them. On the other hand, the human as an entity dependent on the society experience the space within the social structure. Space’s sensed characteristics which are formed through vital processes are lived through the body, poetic, thing and society correlations and thereby understood. These correlations that enable us to understand the sensed characteristics of space exist within a network pattern in the space. This pattern defines the context ground facilitating the understanding of space’s sensed characteristics. The context ground was elicited by synthesizing the components and concepts that form the correlation patterns. By this means, a theoretical framework was achieved to understand the sensed characteristics of space. Next, based on this theoretical framework, a process-oriented approach was developed to include randomness, direct and indirect relations into the process for understanding the sensed characteristics of space. This approach paves the way for investigating those sensed characteristics during the design process and within the present structures. Such a way of thinking was adopted in the study to attach importance not only to the result but also what this experience has to say.