Yöneticilerin Kişilik ve Demografik Özellikleri Arasındaki İlişki: Türkiye’de Aile Şirketlerine DKT Uygulaması

Abstract

İnsanın kişiliği, tarih boyunca araştırma konusu olmuştur. Beden, zihin ve duygularıyla farklı eğilimlerle doğan insanın kişiliği, çevrenin etkisiyle yerleşir. Kişisel özelliklerin bilinmesi; bireyin tanınması, eğitim süreci, meslek seçimi, kariyer, kişisel gelişim ve psikolojik destekler gibi nedenlerle gereklidir. Varlık - ruh ilişkisiyle insanı bütün olarak ele alan, ‘ben’ engelini aşarak başkası için de var olmayı hedefleyen, Sıfır Merkezli İnsan Modeli (Enneagram), kendini tanımayı amaçlayan eski yaklaşımlardandır. 2015 - 2019 arasında yapılan bu araştırmada Türkiye’de 15 şehirde aile şirketlerinde çalışan 532 yöneticiye, Değer Kişilik Testi (DKT) yüz yüze uygulanarak yöneticilerin, kişilik ve demografik özellikleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi hedeflenmiştir. 115 soru, üç cevap şıkkının bulunduğu testin sonunda katılımcılara özel kişilik testi raporları, çeşitli yöntemlerle analiz (Cronbach Alfa, Ki-Kare, Logit Regresyon) edilmiştir. Katılımcıların çoğunluğunun erkek, evli, 21-50 yaş aralığında; kişilik potansiyelleri; Fiziksel (%42,3), Zihinsel (% 42,1), Duygusal (%15,6); kişilik tipleri; Sadık Sorgulayıcı (%27,4), Mükemmeliyetçi (%22,4), Araştırmacı (%13,7), Yardımsever (%13,3), İddialı (%10,3), Barışçıl (%9,6), Başarı Odaklı (%1,3), Kâşif (%1), Özgün (%1) şeklinde dağılmıştır. Kişilik potansiyelleriyle tiplerinin; cinsiyete, yaşa ve çalışma durumuna göre anlamlı biçimde değiştiği, eğitim durumu ve medeni hale göre değişmediği görülmüştür. Yaşın Fiziksel, 41-50 yaş grubu ve cinsiyetin Zihinsel, cinsiyetin ve çalışma durumunun, Duygusal kişilik potansiyeline sahip olma olasılığını, anlamlı biçimde arttırdığı belirlenmiştir.

Human personality has long been an area of fascination. The individual is born with various physical, mental and emotional proclivities, then fashioned by environmental influences. Understanding individual characteristics are essential in multiple contexts: self-awareness, education and training, professional and personal development, and psychological and emotional support programs. The Enneagram, an ancient model of the human psyche, views the individual holistically in terms of a relationship between being and essence and aims to foster a more altruistic existence by transcending the ‘ego’. In this survey, conducted between 2015 and 2019, 532 managers employed in various family-owned companies in 15 cities in Turkey answered the ‘Deger Personality Test’ (DPT) by face to face interviews that aimed to determine the correlation(s) between personality and demographics. Consisting of 115 questions and multiple-choice answers, participants’ responses to the personality questionnaire were evaluated using Cronbach's Alpha, Chi-Square and Logistic Regression analyses to ascertain personality potentials (Physical, Mental or Emotional) and personality types (Loyalist, Reformer, Investigator, Helper, Challenger, Peacemaker, Achiever, Enthusiast or Individualist). The survey indicated that personality types varied significantly based on gender, age and employment status, whereas educational and marital status had no significant bearing upon personality type.