Romantizm – Realizm (Hayaliyûn-Hakikıyûn)Tartışmaları ve Beşir Fuat

Abstract

Debates lead us to new horizons. New and beautiful achievements arise from the clash of different ideas. If we can adjust well the groundwork and tone of the debate, however, we can also obtain good results without departing from the truth. Similar to those in the west, in our literature also a variety of debates has taken place on literary subjects. Debates on romantism and realism have occurred almost simultanesouly with the western ones. This debate is important both from the point of view of revealing how western trends are evaluated in our literature as well as the perspective of the search for the truth. A large number of Ottoman Reformist era artists has gone through the romantic movement discipline. However, artists of that period know the realist current as well. In the second generation of the Reformist era artists, and especially in the In Between Generation, many realistic and even naturalistic tendencies are seen. Beşir Fuat of the In Between Generation artists started the debate with his critique called Victor Hugo published in 1885. After a while, this long- running debate seemed to have turned to a Hugo – Zola debate. Thus, around the Victor Hugo book, a debate known as romantism – realism makes its way into the history of Turkish literature and continues until after Beşir Fuat’s death.

Tartışmalar bizi yeni ufuklara götürür. Farklı fikirlerin çarpışmasından, yeni ve güzel eserler doğar. Ancak tartışma zeminini ve üslûbunu iyi ayarlayabilirsek, gerçekten ayrılmadan güzel sonuçlara da ulaşabiliriz. Batıda olduğu gibi bizim edebiyatımızda da edebî konularla ilgili çeşitli tartışmalar meydana gelmiştir. Bunlar içinde hayaliyûn - hakikıyûn tartışması olarak bilinen, romantizm ve realizm tartışmaları, hemen hemen batıdaki tartışmalarla eş zamanlı olarak gerçekleşir. Bu tartışma, edebiyatımızda batılı akımların nasıl değerlendirildiğini göstermesi açısından önemli olduğu gibi hakikat arayışlarını ortaya koyması açısından da önemlidir. Tanzimat dönemi sanatkârlarının büyük bir bölümü, romantik akımın terbiyesinden geçerler. Bununla birlikte bu dönemin sanatkârları, realist akımı da bilmektedirler. Tanzimat’ın ikinci neslinde ve özellikle Ara Nesilde ağırlıklı olarak realist, hatta natüralist eğilimler görülür. Ara Neslin sanatkârlarından Beşir Fuat,1885 yılında yayımladığı Victor Hugo adlı tenkidi monografisiyle tartışmayı başlatır. Bu uzun soluklu tartışmanın, bir süre sonra Hugo – Zola tartışması haline dönüştüğü görülür. Böylece Victor Hugo kitabı etrafında, Türk edebiyatı tarihine hayaliyûn - hakikıyûn tartışması olarak geçen ve Beşir Fuat’ın ölümünden sonra da devam eden bir tartışma başlamış olur.