Sanayi Devriminin Bilim Tarihi Üzerindeki Etkisi: Bilim Ve Teknoloji İç İçe

Abstract

İnsanlık tarihinin ikinci önemli dönüm noktası diyebileceğimiz Sanayi Devrimi, en genel tanımıyla, insan ve hayvan gücünün hâkim olduğu üretim şeklinden makine gücünün hâkim olduğu üretim şekline geçişi ifade etmektedir. Bu üretim şekli 18. yy. da İngiltere'de özellikle dokuma sektöründe ortaya çıkmış ve zamanla daha başka alanlara yayılmıştır. Dolayısıyla M.Ö. 8000 yılına tekabül eden Tarım Devrimi zamanında sermayesi toprak olan ve göçebe yaşayan toplumda üretim evlerde, ev tezgâhlarında yapılıyorken Sanayi Devrimi ile birlikte üretim fabrikalara taşındı. Aynı zamanda ortaya çıkan yeni teknolojilerle birlikte toplumun kurum ve yapıları değişirken bunun yanı sıra belli başlı değerler, norm ve davranış kalıpları ve bilim kendi tarihinde yeni bir yaşam biçimi buldu. Sanayi Devrimi süreci (1765-1850), özetle yukarıda belirtildiği üzere, toplumu yeni bir dünya ile tanıştırırken, tarih üzerinde yarattığı etkiler günümüz de dâhil önemli ölçüde tartışılmaktadır. Bahsedilen bu etki dünyasından birini de Bilim Tarihi oluşturmaktadır. Bu bildirinin amacı da Sanayi Devrimi'nin Bilim Tarihi üzerindeki etkilerini, özellikle teknoloji ve bilim birlikteliği dâhilinde tartışmaktır. Öyle ki, 1687 yılında gerçekleştiği belirtilen Modern Bilim Devrimi'nin, 1765 Sanayi Devrimi'ne kadar ve bu dönem içindeki sürecini aydınlandırmakta fayda vardır. Çünkü Modern Bilim öncesi bilim ve teknik kavramları birbirinden bağımsız ele alınırken, Sanayi Devrimi ile birlikte bilim ve teknoloji birbirine daha da yaklaşmış, adeta içi içe girmiştir. Sonuç olarak Bilim Tarihi başlığı altında Sanayi Devrimi'ni bilim üzerindeki etkileri ile ele alacak olan bu bildiri de; Bilim, Teknoloji ve Sanayi kavramlarının anlamları, birbirleriyle ilişkide oldukları durumlar ve Sanayi Devrimi öncesi Modern Bilim Devrimi ile sonrasındakigelişmeler anlatılacaktır.