Para Sermaye-Üretken Sermaye Arasında Kırılma 2008 Krizi

Abstract

ABD’de konut piyasaları kredi sisteminde 2006 yılından itibaren görünür hale gelen tıkanma süreci, 2008 yazıyla birlikte -başta ABD olmak üzere- öncelikle erken kapitalistleşen ülkelerde bütün bir kredi sisteminin ve buna bağlı para-sermaye birikiminin tıkandığı bir konjonktüre evrilmiştir. “Küresel Mali Kriz” olarak nitelendirilen bu süreç esas olarak parasermaye ile üretken sermaye arasındaki farkın açılmasına bağlanıyor ve bu sebeple sadece “finans alanının krizi” olarak tanımlanıyorken; hızla üretken-sermaye alanına yayılmakta ve etkilerini işsizlik oranlarında hızlı artışlar, kapasite kullanım oranlarında ortaya çıkan daralmalar vb. biçimlerde göstermektedir. Reel ve finansal olarak ayrıştırılan üretim, birikim ve dolaşım alanları birbirlerinden kopuk birer ekonomik varoluş gibi kabul edilmektedir. Bu çalışmada, mevcut kriz sürecinin üretken-sermaye bileşenleri ve birikim sistemleri üzerindeki etkileri incelenirken, krizin ortaya çıkışında temel belirleyici olan üretim ilişkilerine vurgu yapılacaktır.