Kaos ve Karmaşanın Türk Romanında İşleniş Biçimleri

Abstract

Roman türünün, batı edebiyatında olduğu kadar, Türk edebiyatında da kaynaklık değeri azımsanmayacak ölçüdedir. Roman metinlerinin çeşitli bilim dallarına sağladığı aydınlatıcı işlev kadar roman teorisi, çeviri, metinler arasılık, anlambilim gibi alt bilim kollarına sağladığı yararlar on plana çıkmaktadır. Kaos ve kargaşa kavramlarını, 1872'den bu yana yazılan ve sayıları dört bini geçen Türk romanları arasında, edebi değeri yüksek olan, edebiyat bilim ve tarihinin önemsediği, modem Türk romanının başlangıcı sayılan ya da romanda bir dönüm noktası olan, bata olmak üzere, konumuza tipik model özellikleri gösteren örekleri ele almaya çalışacağız. Böylece, öncelikle, kaos ve kargaşanın, yazar­romancı dünyasında, kahramanların ele alınış/işleniş biçimlerini saptayarak; konunun özümsenişi ve olay aktarımı, roman kahramanına yansıyan psikolojik atmosfer gibi kırılma noktalarını sergileyeceğiz. Tanzimat edebiyatının intibah, Araba Sevdası romanları ile Servet-i Fünün edebiyatının yol açıcı ve özgün örekleri arasında yer alan Mai ve Siyah, Eylül, Kırık Hayatlar, Aşk-ı Memnu gibi son derece sağlam örgülü ve arka plan odaklı romanların metinlerinden kaos merkezli çözümlemelere gideceğiz. Bunun dışında, Cumhuriyet devri romancılığımızı, özelikle, ülkemizde Bergson çevirilerinin yayımlanması sonrasında, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Fahim Bey ve Biz, Matmazel Nora/ya 'nın Koltuğu son dönem-çağdaş Türk edebiyatının Orhan Pamuk imzalı Sessiz Ev, Yeni Hayat ve Benim Adım Kırmızı romanlarımda yoğunluk gösteren kaos konusunu yer alış biçimlerini ele alacağız.