Yöneticilerin Karar Verme Tarzları İle Kişilik Özellikleri ve Örgüt Kültürü Etkileşimi: İstanbul'daki Tekstil İşletmelerinde Bir Araştırma

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, yöneticilerin karar verme tarzları ile kişilik özellikleri ve örgüt kültürünün etkileşimini araştırmaktır. Beş ana bölümden oluşan çalışmada birinci bölümde karar verme davranışının kavramsal çerçevesi incelenmiştir. İkinci bölümde, örgüt kültürü, üçüncü bölümde ise kişilik özellikleri ele alınmıştır. Dördüncü bölümde ise değişkenler arasında daha önce yapılmış çalışmalara yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde araştırmanın İstanbul'daki tekstil işletmelerindeki 596 yönetici üzerinde uygulanan anket çalışmasının analizi ve bulguları ile nitel çalışma bulguları sunulmuştur. Veriler tanımlayıcı istatistikler, korelasyon, regresyon ve demografik değişkenler bağlamında varyans analizleri kullanılarak çözümlenmiştir. Bulgulara göre yöneticilerin karar verme tarzları, kişilik özellikleri ile örgüt kültürü algıları arasında anlamlı bir ilişkiler tespit edilmiştir. Nicel çalışma sonucu elde edilen bulgular, sektördeki 26 yöneticinin katılımıyla yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerde değerlendirilmiştir. Araştırma bulguları tekstil ve hazır giyim sektöründeki yöneticilerin rasyonel karar verme tarzını daha önemli görmelerine karşın, sektör dinamikleri gereği sezgisel karar verme tarzını kullanmayı tercih ettiklerini göstermektedir. Dışadönüklük, deneyime açıklık ve özdisiplin kişilik özelliklerinin negatif yönde, duygusal dengesizliğin ise pozitif yönde etkilediği kaçıngan karar verme tarzı ise sektör yöneticileri tarafından kabul görmemektedir. Bağımlı karar verme davranışı üzerinde uyumluluk kişilik özelliğinin pozitif yönde ve deneyime açıklık kişilik özelliğinin ise negatif yönde etkileri olduğu görülmektedir. Anlık karar vermeyi özdisiplin kişilik özelliği negatif yönde ve duygusal dengesizlik ise pozitif yönde etkilemektedir. Sektördeki katı hiyerarşik yapının bağımlı karar verme üzerinde, sektörün dinamik yapısı ise anlık karar verme üzerinde etkili olduğu değerlendirilmektedir. Yaş arttıkça yöneticilerde rasyonel karar verme tarzı daha sık gözlemlenirken, kaçıngan karar verme de artmaktadır. Erkek yöneticilerin kadın yöneticilere oranla daha kaçıngan ve bağımlı karar verdikleri tespit edilmiştir.