Brian Tamanaha: Hukuk Teorilerinin “Kayıp Kolu” Işığında Hukuk Kavramını Yeniden Düşünmek

Abstract

Tarih boyunca birçok teorisyenin, cevaplanmasına yönelik sayısız girişimleri bulunan ‘hukuk nedir?’ sorusu karşısında verilen yanıtlarda üç baskın yaklaşımın rol oynadığından bahsedilebilmektedir. Birbirinden farklı bu bakış açılarının tümünün, günümüzden iki bin yıldan fazla bir süre önce kaleme alınan Minos diyaloğunda ortaya koyulduğunu görmek ise son derece heyecan verici niteliktedir. Bu doğrultuda Minos diyaloğuyla paralel olarak -zaman içerisinde farklı isimler alsalar da- literatürde hukuk teorilerinin üç temel kola ayrıldığı görülmekte, ancak günümüze yaklaşıldığında bu teorilerden birinin adeta sürgüne gönderilmiş olduğu anlaşılmaktadır. İşte bu durum karşısında hukukun doğasına ilişkin teorik tartışmalarda önemli bir perspektifin eksik kaldığına dikkat çeken Brian Tamanaha, bir yandan ortadan kaybolan üçüncü teoriyi ait olduğu yere koymaya çalışmakta, diğer yandan özellikle geri kalan iki akım çerçevesinde ileri sürülen biçimsel ve işlevsel hukuk tanımlamalarının başarısız bir görünüm sergilemekte olduklarını vurgulamaktadır. Peki, Tamanaha’ya göre bu savların ardında bulunan gerekçeler nelerdir ve dahası farklı bir hukuk tanımı mümkün müdür?