Bilgisayar temelli rehabilitasyonun epilepsi hastalarının bilişsel işlevlerine etkileri

Abstract

Amaç: Kriptojenik ve semptomatik fokal epilepsi tanısı almış olgularda, bilişsel kayıpların yavaşlatılması ve başa çıkma stratejilerinin geliştirilebilmesi için yürütülen bilişsel rehabilitasyon programlarının uygulanması ve rehabilitasyon öncesi ve sonrasında bilişsel işlevleri, nöropsikolojik testler aracılığıyla değerlendirilerek, uygulanan rehabilitasyon programının etkilerinin test edilmesi amaçlanmıştır.

Yöntem: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Nöroloji Anabilim Dalı Epilepsi Polikliniği’nde tedavi gören 32 hasta arasından, çalışma kriterlerine uygun olan 9 hastaya ardışık 8 hafta boyunca, haftada bir kez psikolog eşliğinde bilgisayar destekli bilişsel rehabilitasyon programı uygulanmıştır. Programın etkisi, rehabilitasyondan önce ve 3 ay sonra uygulanan nöropsikolojik değerlendirme puanlarının karşılaştırılmasıyla değerlendirilmiştir.

Bulgular: Yaş ortalaması 36.2±10.7 olan hastaların rehabilitasyon öncesi ve sonrası test skorları sırasıyla; Stroop-1 12.22±2.72; 11.55±4.36, Stroop-2 14.55±4.95; 15.55±9.20, Stroop-3 34.11±15.59; 26.44±12.25, Uzamsal Hatırlama Testi-1 14.22±5.99; 15.88±6.79, Uzamsal Hatırlama Testi-2 4.22±2.94; 6.88±2.93; Seçici Hatırlama Testi-1 55.88±11.95; 56.0±7.0, Seçici Hatırlama Testi-2 8.77±3.83; 8.77±2.72, Sayı Sembolleri Testi 38.33±19.31; 37.66±24.35, Leksikal Sözel Akıcılık 25.77±11.3; 33.66±14.47, Semantik Sözel Akıcılık 15.77±4.52; 17.88±5.88 olarak bulunmuştur. Yapılan analizler sonucunda, Stroop-3, Uzamsal Hatırlama Testi-2 ve Leksikal Sözel Akıcılık testlerinin bilişsel rehabilitasyon öncesi ve sonrası puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmiştir (p<0.05). Hastaların Beck Depresyon Envanteri’nden aldıkları puanlar da, rehabilitasyon programı sonrasında anlamlı olarak azalmıştır (p<0.05).

Sonuç: Bilişsel rehabilitasyon sonrası dikkati sürdürme, yürütücü işlevler, bilgi işleme hızı, sözel akıcılık ve görsel bellekte düzelme saptanmış, sözel öğrenme üzerinde değişiklik gözlenmemiştir. Bu çalışma bilişsel rehabilitasyon çalışmaları ile epilepsi hastalarında görülen farklı bilişsel işlev bozulmalarında bir gelişme sağlanabileceğini göstermektedir. Bu konu ile ilgili daha kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Objective: The aim of this study was to examine the effects of computerized cognitive rehabilitation programs conducted with the purpose of slowing down cognitive losses and developing coping strategies in patients diagnosed with cryptogenic and symptomatic focal epilepsy, with participants’ cognitive functions being evaluated through neuropsychological tests prior to and after rehabilitation.

Method: Of 32 patients who were receiving treatment at the Istanbul University, Cerrahpasa Faculty of Medicine Hospital, Department of Neurology Epilepsy Clinic, 9 patients who met the inclusion criteria underwent an 8-consecutive-week computer-assisted cognitive rehabilitation program conducted by a psychologist once a week. The effectiveness of the program was tested with a comprehensive neuropsychological assessment both before the rehabilitation program and 3 months after its completion.

Results: Test scores of patients before and after the rehabilitation were found as follows: Stroop-1 12.22±2.72; 11.55±4.36, Stroop-2 14.55±4.95; 15.55±9.20, Stroop-3 34.11±15.59; 26.44±12.25, Spatial Recall Test-1 14.22±5.99; 15.88±6.79, Spatial Recall Test-2 4.22±2.94; 6.88±2.93, Selective Reminding Test-1 55.88±11.95; 56.0±7.0, Selective Reminding Test-2 8.77±3.83; 8.77±2.72, Digit Symbol Substitution Test 38.33±19.31; 37.66±24.35, Lexical Verbal Fluency Test 25.77±11.3; 33.66±14.47, Semantic Verbal Fluency Test 15.77±4.52; 17.88±5.88. The pre- and post-rehabilitation scores of Stroop-3, Spatial Recall Test (SRT)-2 and Lexical Verbal Fluency tests were significantly different (p<0.05). The Beck Depression Inventory scores of patients were significantly reduced following the rehabilitation program (p<0.05).

Conclusion: An improvement in attention/vigilance, executive functions, information-processing, verbal fluency, and spatial memory were observed with cognitive rehabilitation; however, there was no improvement in verbal learning. The study showed that implementation of rehabilitation programs might assist in developing different cognitive function impairments witnessed in patients with epilepsy. There is need for more comprehensive research on this matter.