Etnografik belgeselde Jean Rouch'un sinema pratiği: Etno-Kurmaca

Abstract

Bu çalışmada Fransız Yönetmen Jean Rouch 'ıın antropolog kimliğinin etkisiyle deneyimlediği ve kuramsallaştırdığı sinema pratiği Etno-kurmaca türii analiz edilmektedir. Çalışmanın amacında, yönetmenin “gerçeklere nüfus etmenin tek yolu” olarak tanımladığı etno-kurmacanın, biçimsel ve içeriksel olarak etnografık belgesel film yapımına etkisi irdelenmektedir. Bu bağlamda Jean Rouch ’un yönetmenliğini yaptığı “Jaguar ” filmi üzerinden kültürel ve sinemasal kavramlar açıklanmakta ve etnografık film yapım sürecine kazandırdığı yenilikler belirtilmektedir. Kurgusal ve kurgusal olmayanlar arasındaki sınırın; kamera, kameraman, etnografık özne ve kavramlarla nasıl yapılandığı açıklanmaktadır. Kültürel kavramlar, Rouch ’un sinemasında önemli yer tutmaktadır. Rouch’un sinemasında “öteki" ile olan etnografık ilişki yönetmen kadar karakterlerin de sesinin duyulmasını sağlar. Film sürecinde “öteki” konumudaki özneler, filmin içindeki işbirliği ile dönüşerek paylaşımcı bir doğaçlama biçimi ortaya çıkmaktadır. Etno-kurmaca belgesel filmin “gerçek" unsurunun oluşturduğu katı sınırları yumuşatarak, gerçeğin temsiline farklı bir bakış açısı kazandırmaktadır. Gerçeğe dair yorumu da film kahramanlarına ve izleyiciye bırakmaktadır. Araştırmanın sonucunda Jean Rouch’un etno-kurmaca türü içinde uyguladığı deneyimlerle, öykünün ve filmin kendi gerçekliğini yaratarak izleyiciye ulaştığı görülmektedir.

In this study, the ethno-fiction type o f cinema practice that French director Jean Rouch experienced and theorized under the influence o f his anthropologist identity is analyzed. The aim o f this study is to investigate the effect o f ethno-fiction, which is defined by the director as the only way to penetrate the reality, on the ethnographic documentaiy film production stylistically and contextually. In this context, cultural and cinematic concepts are explained through the Jaguar film directed by Jean Rouch and the innovations that have been introduced to the ethnographic film making process are mentioned. Hon' the boundary between fictional and nonfiction is structured by camera, cameraman, ethnographic subject and concepts is explained in this study. Cultural concepts have an important place in Rouch’s cinema. The ethnographic relationship with “the other" in Rouch’s cinema makes the sound of characters as much as the director. In the film process, the subjects in the position o f “the other" are transformed by the collaboration within the film and a form o f improvisation emerges. Ethno-fictional documentary gives a different perspective to the representation o f reality by softening the strict boundaries formed by the “real" element of the film. He leaves the interpretation o f reality to the characters o f the film and the audience. As a result of the research, it is seen that the story and the film have reached the audience by creating their own reality with the experiences they have implemented in the ethno-fiction genre of Jean Rouch.